Umurtqalilar

Bosh skeleti —miya qutisi. Sutemizuvchilarning bosh skeleti to'la suyaklashgan. Ayrim suyaklar bir-biri bilan umr- bod saqlanib qoladigan choklar orqali birikadi. Ko‘p hollarda


suyaklar notekis g‘adir-budur yuzali bo‘lib, bu yuzaga mus­ kullar birikadi. Quyida tulkining bosh skeleti tuzilishi to‘g‘risida ma’lumotlar berilgan ( 1 10-rasm).


А — yon tom ondan, В - ostki tom ondan ko‘rinishi, V - saggital kesimi:
l-ensa suyagi, 2-katta ensa teshigi, 3-ensa b o ‘rtmasi, 4-tepa orahq suyagi, 5- tepa suyagi,. 6-manglay suyagi, 7-manglay suyagining ko‘z usti o ‘simtasi, 8-burun suyagi, 9-chakka suyagi, 10-chakka suyagining yonoq o ‘simtasi, 11-yonoq suyagi, 12-asosiy ponasim on suyak, 13-oldingi ponasim on suyak, 14-qanot-ponasimon suyak, 15-qanotsim on suyak, 16-dimog‘ suyagi, 17-jag‘oldi suyagi, 18-jag‘oldi su­ yagining tanglay o ‘simtosi, 19-ustki jag 4 suyagi, 20-ustki jag‘ suyagining tanglay o'sim tasi, 21-tanglay suyagi, 22-qanotsimon suyak burun chig‘anog‘i bilan, 23- ko‘zyosh suyagi, 24-nog‘ora suyak, 25-tashqi quloq teshigi, 26-tish suyagi, 27-tish suyagining toj o ‘simtasi, 28-pastki jag‘ining birikish joyi, 29-kurak tishlari, 30- qoziq tishlari, 31-kichik oziq tishlari, 32-katta oziq tishlari.


Miya qutisining ensa bo‘limi katta ensa teshigini o ‘rab tu­ radigan bitta ensa suyagidan tashkil topgan. Lekin bu suyak to‘rtta mustaqil suyak (toq asosiy ensa suyak, ikkita yon ensa suyak va bitta ustki ensa suyak) ko'rinishida yuzaga kelib, hali
yosh hayvonlarda bir-biriga chok bilan qo'shilgan bo'ladi. Ensa teshigining ikki yonida bittadan ensa bo'rtmasi bor. Bu orqali bosh skeleti birinchi umurtqaga harakatchan tarzda birikadi. Miya qutisining ostida, ensa suyagining oldida asosiy po­ nasimon suyak turadi, bu suyakning oldida esa ingichka old-ponasimon suyak joylashgan.