Umumiy tushunchalar. Fanning maqsadi va vazifalari

Moddiy nuqta uchun Dalamber prinsipi.

Dinamika masalalarini yechishdagi hamma usullar Nyuton qonunlaridan kelib chiqadigan tenglamlarga yoki dinamikaning umumiy teoremalariga asoslanadi. Texnikada uchraydigan ko`pgina masalalarni yechishda mexanikaning umumiy prinsiplaridan foydalanish juda qulay. Bu prinsiplardan biri Dalamber prinsipidir. Dalamber prinsipida dinamika tenglamlariga statika tenglamalarining ko`rinishi beriladi. Erkin moddiy nuqta uchun Dalamber prinsipini keltirib chiqarishda dinamikaning asosiy tenglamasidan foydalanamiz: 𝐹⃗ = 𝑚a

62. 
    Mexanik sistema uchun Dalamber prinsipi.
    

Mexanik sistema 𝑀1, 𝑀2, … . 𝑀𝑛 moddiy nuqtalardan tashkil topgan bo`lsin. Sistemaga ta’sir etuvchi kuchlarni tashqi va ichki kuchlarga ajratsak, sistemaning har bir nuqtasi uchun Dalamber prinsipi quyidagicha yoziladi:
F1e+F1i+Ф1 F2e+F2i+Ф2 …………… Fne+Fni+Фn

62. 
    Qo’zg‘almas o‘q atrofida aylanadigan jismning aylanish o‘qiga ko‘rsatadigan bosimi.
    

Tez harakatlanadigan mashinalarning ko`payib borishi, qurilishlarda turli kranlarning keng miqyosda ishlatilishi, shuningdek, turli transport inshootlarining barpo bo`lishi ular qismlarida hosil bo`ladigan omillarni yaxshilab o`rganish zaruriyatini tug`diradi. Mashinalar rotorining qo`zg`almas o`q atrofida tez aylanishi natijasida inersiya kuchlari hosil bo`ladi. Bu inersiya kuchlarining ta’sirida rotorning aylanish o`qiga ko`rsatadigan dinamik bosimi ortadi. Tez harakatlanadigan mashinalarni loyihalashda konstruktorlar dinamik bosimni kamaytirishlari kerak. Buning uchun dastlab jismning aylanish o`qiga ko`rsatadigan bosimini aniqlash lozim. Jismning aylanish o`qiga ko`rsatadigan bosimini aniqlash uchun jism tayanch nuqtalarining reaksiyalari topiladi. Qo`zg`almas o`q atrofida aylanuvchi jismning tayanch reaksiyalarini aniqlashda Dalamber prinsipidan foydalaniladi.

62.