Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: 

1. Roziqov O. Didaktika. – Toshkent: 1997-yil. 

2. 1-4-sinflar uchun matematikadan metodik qo‘llanmalar. - T.: O‘qituvchi, 1989-91. 

---

 

243

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

3.www.ziyocom.uz 

4.www.pedagog.uz 

 

BOSHLANG‘ICH SINF O‘QUVCHILARIGA EKOLOGIK  

TA’LIM- TARBIYA BERISH 

 

Meliboyeva Yoqutxon Mashrabovna,  

Farg‘ona viloyati Furqat tumani 21-sonli umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich 

sinf o‘qituvchisi 

  

Tirik mavjudotlarning barcha moddiy,  ma’naviy ehtiyojlarini qondiruvchi asosiy 

manba  bu  –tabiatdir.  Atrof-muhitning  muhofaza  qilish  va  tabiatdan  foydalanish 

muammosi  yer  yuzida  istiqomat  qiluvchi  har  bir  insonga,  shubhasiz,  biror  darajada 

taaluqlidir,  ammo  bu  boradagi  erishiladigan  muvaffaqiyat  muhitning  maqbul  holatda 

saqlanishi uchun  odamlarning  ma’suliyatini nechog‘lik  his  qilishiga  bog‘liq.  Ekologik 

tarbiya – bu insonning tabiatga qadam qo‘ygan dastlabki vaqtidan boshlab, butun hayoti 

davomidaa  tabiatdan  ongli  ravishda  foydalanishga  psixologik  odob-ahloq  yuzasidan 

yaxshi  urf-odatlarni  tarbiyalash  uning  qalbida  tabiiy  boyliklarni  ko‘paytirish  xislatini 

uyg‘otishdan iborat. 

Chunki  tabiatga  ongli  va  ongsiz  ravishda  yetkazilgan  jarohatlar  ko‘p  hollarda 

ularda tabiat to‘g‘risida elementar muruvvatining yo‘qligidan sodir bo‘ladi. 

 Xullas, bugungi ekologik vaziyat ekologik ta’limotli yoshlarni tarbiyalab berishni 

talab  etmoqda.  Ekologik  muammo  yetarlicha  o‘rganib  chiqilmaganligi  bois  bugungi 

yoshlarimiz  tabiatga  e’tiborsizdek,  nazarimda.  Bu  muammoni  bola  tarbiyasining 

poydevori bo‘lgan oiladan boshlashimiz ya’ni bolaning yoshligidan ular ongiga singdirib 

borishdan boshlasak ko‘zlagan maqsadga erishish osonroq kechadi. Shubhasiz, ularning 

yoshligidanoq  olgan  tushunchasi  o‘z  natijasini  beradi.  Oilada  bola  tarbiya  topar  ekan, 

avvalo  unga  go‘dakligidayoq  nima  yaxshi-yu,  nima  yomonligi  haqida  dastlabki 

ma’lumotlarni bera boshlaymiz. 

 Dastlabki tushinchalarni berish asosida biz ularning nimaga? degan savoliga asosli 

javob bera olamiz. Ular qushlarni boqish mobaynida ularning chiroyliligidan zavq oladi, 

beozorligiga havas uyg‘onadi. Gullar parvarishi orqali ularni ushlab, hidlab ko‘radi va 

boshqalarning  sindirishiga  yo‘l  qo‘ymaydi.  Tozalikni  saqlash  bilan  birga  ozodalikdan 

ko‘ngli  ravshanlashadi,  shunga  ko‘nikib  boradi.  Shu  borada  tabiat  asoschisi  Ibn  Sino 

bobomizning  “Agar  chang  bo‘lmaganda  edi,  inson  ming  yil  umr  ko‘rgan  bular  edi,”- 

degan iborasidan foydalanish g‘oyat samarali natija berishiga shubha yo‘q. Jonzotlarni 

parvarish qilish orqali ularga mehr qo‘yishadi va bu ajoyib xislatning atrofdagilarga ham 

ta’siri bo‘ladi. Ularni vaqti bilan tomorqa ishlariga avval kuzatish uchun so‘ngra qo‘lidan 

keladigan  ishlari  bilan  jalb  qilinadi.  Mevalarni  terib  yeyishda  albatta  avval  yuvish 

---