Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

146

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

to‘sqinlik qilmasligi lozim, chunki o‘quvchi o‘zi bajarib ko‘rgan ishini yaxshiroq eslab 

qoladi yoki bo‘lmasa ekskursiyaga chiqqanida yig‘ilgan materiallarni o‘zi xohlaganday 

mustaqil  ravishda  taxlab  borishi  lozim.  Faqat  o‘qituvchi  o‘quvchilarga  bajarayotgan 

ishlarini  mazmunini  va  qanday  bajarilishini  og‘zaki  tushuntirib  o‘tishi  lozim  bo‘ladi. 

Sinfda o‘tiladigan dars jarayonlarida ham bir qancha metodlardan foydalanish mumkin. 

Masalan:  Modellashtirish  (trenirovka-mashq  qilish).  O‘qitishning  bu  usuli  real  hayotni 

qayta tiklash uchun ishlab chiqilgan moslama, asbob yoki vaziyatni o‘z ichiga oladi. 

Afzalligi: 

-o‘quvchilar faolligini ta’minlaydi; 

  

 -eslab qolishni kuchaytiradi. 

Rolli o‘yinlar. 

 O‘quvchilar bu usulda “real hayot” holatlarini qayta jonlantiradilar. Ularga amaliy 

ish  faoliyatlarida  qo‘llash  mumkin  bo‘lgan  yangi  turdagi  faoliyatlarni  sinab  ko‘rish  va 

tekshirish imkonini beradi. 

Afzalligi: 

-“real hayot”ning qayta tiklanishi; 

-o‘quvchilarni mavzuga chuqurroq jalb qilinishi;  

-o‘quvchilarga muammoga boshqacha yondashuv imkonini berishi 

Guruh munozarasi. 

O‘qitishning  mazkur  usuli  o‘quvchilarning  o‘zaro  muloqot  va  fikr  almashuviga 

asoslangan. Bunda guruhda tahlil qilish, baholash va tekshirish asosida muayan mavzu 

yoki savollar ishlab chiqiladi. 

Afzalligi: 

-o‘quvchilarda qiziqishni orttiradi va darsga jalb qilinishni kuchaytiradi; 

-o‘quvchilar fikr va tajriba almashish imkoniyatigi ega bo‘ladilar. 

Tanqidiy tafakkur 

Tanqidiy tafakkur uslubi o‘qituvchi qo‘ygan masala yoki muammoga o‘quvchi o‘z 

fikrini bayon qilish, o‘zgalar fikrini tanqidiy qayta idrok etish, o‘z nuqtai nazarini asoslab 

berish  va  saqlab  qolish  orqali  yechish  yoki  hal  etish  imkoniyatiga  ega  bo‘lishiga 

asoslangandir. 

Afzalligi: 

-o‘quvchi o‘z fikrini asoslay olishi; 

-ta’lim oluvchilarga erkin so‘zlash imkoniyati yaratilishi; 

-barcha fikrlar erkin tahlil qilinishi[1]. 

Aqliy hujum 

Aqliy hujum o‘qituvchi qo‘ygan savol yoki muammo yuzasidan har bir o‘quvchi 

o‘z  fikrini  bayon  etishga  imkon  beruvchi  o‘quv  uslubidir.  Uslub  mohiyati  “Bir  kalla 

yaxshi,  yigirma  beshtasi  undan  yaxshi”  prinsipi  bo‘yicha  o‘qituvchi  tomonidan 

belgilangan muammo yoki savol yuzasidan ehtimol tutiladigan hamma fikrlar variantini 

---