Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti



Download 9,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet228/1014
Sana08.12.2021
Hajmi9,28 Mb.
#190035
1   ...   224   225   226   227   228   229   230   231   ...   1014
Bog'liq
август кенгаши конфиренсия

149

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  



xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

qiyofasini belgilovchi komponentlarda – relyef, gidrografiya, o‘simliklar, hayvonlar va 

boshqalarning  xususiyatlarida  juda  aniq  aks  etadi.  Shuningdek,  strukturalarda  yangi 

tektonik  harakatlarning  faolligi  geokimyoviy,  gidrogeologik  hamda  oddiy  sharoitlarda 

tuproq va o‘simlik qoplamini o‘zgarishida namoyon bo‘ladi (Abdug‘aniyev, 1996, 2013).  

 

O‘zbekistonning tabiiy komplekslarida, xususan, Farg‘ona vodiysi tabiatida yangi 



tektonik  harakatlarning taʼsirida  biror  hududning  ko‘tarilishi yoki  cho‘kishi hamda  bu 

harakatlarning  faollashuv  jarayoni  joylarda  turlicha  bo‘lishi  kuzatiladi.  Mazkur 

maqolaning asosiy maqsadi yuqorida qayd etilgan omillarni hisobga olgan holda yangi 

tektonik  harakatlarning  ifodalanishini  So‘x  daryosining  vodiysi  misolida  ko‘rib 

chiqishdan iboratdir (Abdug‘aniyev, 2013). 

Farg‘ona  vodiysi  landshaftlarining  balandlik  mintaqalanishi,  ularning  genetik 

qatorlari, quruq deltalarning vodiy markaziga tomon migratsiyasi, landshaftlarning tashqi 

qiyofasidagi  anomal  xususiyatlar  yangi  tektonik  harakatlarning  davom  etayotganligini 

ko‘rsatib beradi. Daryo vodiylari yangi tektonik harakatlarni o‘rganishda sezgir indikator 

–  ko‘rsatkich  hisoblanadi.  Chunki,  doimiy  oqar  suvlar  shu  hududning  geologik  – 

geografik sharoitiga, yangi tektonik harakatlarning yo‘nalishi va faolligiga mos holda o‘z 

vodiysini  shakllantiradi.  Shuning  uchun,  landshaftlarda  yangi  tektonik  harakatlarni 

ifodalanishini  o‘rganishda  Farg‘ona  vodiysidagi  daryolar  etalon  vazifasini  bajarishi 

mumkin (Abdug‘aniyev, 1987).  

Landshaftlarning tashqi qiyofasida yangi tektonik harakatlarning ifodalanishi So‘x 

daryosining  vodiysi  misolida  ko‘rish  mumkin.  Chunki,  daryo  vodiysida  shakllangan 

geokomplekslar  hududning  tektonik  tuzilishida  ro‘y  berayotgan  har  qanday 

o‘zgarishlarni  o‘zining  tashqi  qiyofasida  juda  sezgirlik  bilan  aks  ettiradi.  V.N.Veber 

(1929) Farg‘ona vodiysining janubidagi tekislik qismida tog‘ zonasini kengayib borishini 

to‘rt bosqichga ajratgan. So‘x, Isfara va Shohimardon daryolarining deltalarini tog‘ oldi 

zonasidan  Markaziy  Farg‘onaga  tomon  migratsiyasi  (ko‘chishi)ning  sxemasini  ishlab 

chiqdi. Har bir bosqichga mos keladigan quruq deltalar (a, v, s, d) hosil bo‘lgan. Uning 

fikricha,  hamma  seriyadagi  deltalar  to‘rtlamchi  davrda  hosil  bo‘lgan.  Lekin  keyingi 

yillarda o‘tkazilgan tekshirishlardan so‘ng, a va v seriyalaridagi deltalar neogenda hosil 

bo‘lganligi  aniqlandi.  Neogen  davrida  kuchaygan  yangi  tektonik  harakatlar  natijasida 

Qatron  tog‘i  ko‘tariladi,  So‘x  daryosi  esa  o‘zining  deltasini  kesib  akkumulyatsiya 

zonasini shimolga siljitadi, yaʼni v seriyadagi deltasini hosil qila boshlaydi. Bu deltaning 

qoldig‘i Qatron tog‘ining shimoliy yonbag‘rida kuzatiladi. 

Landshaftlarda  yangi  tektonik  harakatlarning  ifodalanishini  mahalliy  materiallar 

yordamida  o‘rganish  jarayonida  hududning  geografiyasi,  geologiyasi  va  boshqa 

xususiyatlari  bo‘yicha  turli  adabiyotlar  tahlil  qilindi.  Shuningdek,  aerokosmik, 

kartografik,  indikatsiya,  taqqoslash,  morfometrik,  va  kabi  tadqiqot  usullaridan 

foydalanildi  hamda  kartalar  va  fond  materiallari  o‘rganildi.  Aerokosmik  suratlarni 



 


Download 9,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   224   225   226   227   228   229   230   231   ...   1014




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish