Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

118

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

N.I.Taylaqov va boshqalar metodologik va metodik asos yaratib berganlar. Rossiyada bu 

texnologiya,  hozirgi  kunda  maxsus  ta’lim  sohasi  yo‘nalishlari  bo‘yicha  ham  tatbiq 

qilinmoqda.  Bir  qancha  mualliflar  ishlarida  aqliy  va  jismoniy  rivojlanishida  nuqsoni 

bo‘lgan  o‘quvchilarning  kompyuter  dasturlari  bilan  ishlash  samaradorligi  isbotlagan. 

O‘qituvchi  bunday  mashg‘ulotlarga  tayyorgarlik  ko‘rishda  duch  keladigan  barcha 

qiyinchiliklarga 

qaramay, 

mualliflar 

o‘quvchilarning 

o‘quv 

materialini 

o‘zlashtirishlarining  samaradorligini  ta’kidlaydilar.  [9,  10,11,12,13,14].  O‘zbekistonda 

maxsus  ta’limga  AKT  larni  joriy  etish  bo‘yicha  ilmiy  tadqiqotlar  endigina  olib 

borilmoqda  [4,5,  6,7.]  Jumladan,  maxsus  ta’lim  muassasalarining  tarbiyalanuvchilari, 

o‘quvchilarning fikr almashishi, erkin va ijodiy tafakkurini rivojlantirish va o‘z fikrini 

to‘g‘ri  va  aniq  yetkazib  berish  qobiliyatiga  ega  bo‘lishida  ularni  hayotga 

ijtimoiylashuviga  omil  bo‘ladi,  desak  yanglishmaymiz.  Ma’lumki,  multimedia 

texnologiyalari maxsus ta’lim jarayonini boyitadi, o‘quv materiali, ta’limiy axborotlarni 

idrok  etishni  yanada  samaradorligini  oshirish  imkonini  beradi.  Multimedia  —  bu 

zamonaviy  texnik  va  dasturiy  vositalardan  foydalanib,  interaktiv  dasturiy  ta’minot 

boshqaruvi ostida o‘zaro vizual va audiosamara ta’siridan iborat bo‘lib, u matn, tovush, 

grafika, foto, videoni birgalikda taqdim etadi [7]. 

 Demak,  axborat  texnologiyasi  maxsus  pedagogika  va  uning  yo‘nalishlari 

(surdopedagogika, logopediya, oligofrenopedagogika) ga faol kirib kelishi kun talabidir 

va ushbu mavzuga bag‘ishlangan tadqiqotlar olib borilmoqda. [4,5,6,8].  

Maxsus 

ta’limda eshitishida nuqsoni bo‘lgan boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga matematika fanini 

o‘qitishda multimedia texnologiyalaridan foydalanish ilmiy-nazariy va metodik jihatdan 

asoslab berildi. Eshitishida nuqsoni bo‘lgan boshlang‘ich sinf o‘quvchilariga matematika 

fanini  o‘qitishda  “Matematikani  o‘qitishda  multimedia  metodikasi”  elektron  o‘quv 

qo‘llanmasi  ishlab  chiqildi,  multimedia  texnologiyasi  boshlang‘ich  sinflar  kesimida 

yaratildi va tajriba-sinovdan o‘tkazilmoqda.  

Multimedia  texnologiyalari  asosida 

boshlang‘ich  sinflarning  eshitishida  nuqsoni  bo‘lgan  o‘quvchilarida  matematik  bilim, 

ko‘nikma  va  malakalarni  shakllantirish,  rivojlantirish  samaradorligi  isbotlandi.[8]. 

Mazkur  toifaga  mansub  1-2-sinflar  kar  o‘quvchilarining  eshitish  idroki  va  tovush 

talaffuzini  rivojlantirish  uchun  “Men  o‘qiyman,  gapiraman”  innovatsion  kompyuter 

dasturi yaratildi (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019 yil 22 avgustdagi 89-03-

3158-son ma’lumotnomasi). Mazkur axborot texnologiyasi ixtisoslashtirilgan kar bolalar 

maktablaridagi  yakka  tartibdagi  "Eshitish  qobiliyatini  rivojlantirish  va  talaffuzga 

o‘rgatish"  korrektsion-rivojlantiruvchi  mashg‘ulotlarining  samaradorligini  oshirishga 

xizmat qiladi. Shu bilan birga ishlab chiqilgan metodikalardan eshitishida nuqsoni bilan 

o‘qituvchilar uchun pedagogik tavsiyalar ishlab chiqildi. [5].  

 “To‘g‘ri  talaffuz  qilish"  dasturimizning  asosiy  maqsadi  -  talaffuzida  kamchiligi 

bo‘lgan  bolalarning  og‘zaki  nutqini  turli  tomonlarini  tashxisini  qo‘yish  bo‘yicha  [  6] 

kompyuter dasturi ishlab chiqildi. Dastur uchta moduldan iborat - "Tovush", "Bo‘g‘in", 

---