Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti

372

 

 

"Umumiy o'rta ta'lim sifatini oshirish: mazmun, metodologiya, baholash va ta'lim muhiti"  

xalqaro onlayn ilmiy-amaliy konferensiya materiallari 

 

bo‘la olmasada, o‘quvchilarga o‘tmishni aniq tushuntirishda muhim vosita bo‘lib xizmat 

qiladi.  

O‘qituvchi tarix darslarida foydalanish uchun badiiy adabiyotlardan: 

a) ta’lim dasturida ko‘zda tutilgan tarixiy voqealarni tasvirlashga; 

b) tarixiy arboblar rolini ko‘rsatishga; 

c) tarixiy voqealar bo‘lib o‘tgan joylarni va u yerlarning aniq sharoitini tasvirlashga 

bag‘ishlangan asarlarni tanlaydi. 

Zamonaviy tarix darsiga bo‘lgan talab nima bilan belgilanadi? 

Birinchidan, fikrimizcha, tarix ta’limining pirovard maqsadi  - yuksak malakali va 

yuksak  ma’naviyatli  insondir.  Demak,  tarix  ta’limini  insonparvarlashtirish,  shaxsga 

yo‘naltirish bugungi kunning dolzarb masalasidir. 

Ikkinchidan, tarix ta’limi davomida o‘quvchi yoshlarni tarixiy bilim va ko‘nikmalar 

bilan  qurollantirib,  ularni  o‘tmishda  va  bugungi  kunimizda  sodir  bo‘layotgan  ijtimoiy 

hodisalarni to‘g‘ri baholash va xulosalar chiqarishga o‘rgatish kerak. “Har bir insonning, 

ayniqsa endigina hayotga qadam qo‘yib kelayotgan yoshlarning ongiga shunday fikrni 

singdirish  kerakki,  ular  o‘rtaga  qo‘yilgan  maqsadlarga  erishish  o‘zlariga  bog‘liq 

ekanligini,  ya’ni  bu  narsa  ularning  sobitqadam  g‘ayrat-shijoatiga,  to‘la-to‘kis 

fidokorligiga va cheksiz mehnatsevarligiga bog‘liq ekanligini anglab yetishlari kerak”. 

Ya’ni,  o‘quvchilarda  tarix  ta’limi  asosida  tarixiy  tafakkurni,  tarixiy  xotira  tuyg‘usini 

shakllantirish orqali ularni o‘z oilasi, davlat va jamiyat oldida mas’uliyatini his qiladigan, 

o‘z bilimi va intellektual salohiyatiga tayanadigan faol fuqarolar etib tarbiyalash zarur.  

Uchinchidan, ota-bobolarimiz bizga meros etib qoldirgan Vatan - O‘zbekiston har 

bir  o‘zbek  fuqarosi  uchun  sajdagoh  kabi  azizdir.  Bunday  muqaddas  g‘oyani  yoshlar 

ongiga  aniq  tarixiy  voqe’liklar  asosida  singdirib  borish  har  bir  tarix  darsi  va  uni 

o‘qitadigan  o‘qituvchining  muqaddas  va  sharafli  burchidir.  Zamonaviy  tarix  ta’limi 

o‘quvchi  yoshlarni  vatanparvarlik,  mustaqillik  g‘oyalariga  sadoqat  ruhida, 

mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar va ulkan bunyodkorlik ishlarining faol 

ishtirokchisi etib tarbiyalashi zarur. 

To‘rtinchidan, tarix o‘qituvchisi o‘zining pedagogik faoliyatida ilmiy bilimlarni tez 

suratlarda  o‘sib  borayotganligini  albatta  hisobga  olmog‘i,  ta’limda  ilm-fanning  so‘ngi 

yutuqlarini, o‘qitishning ilg‘or texnologiyalari va metodlarini qo‘llamog‘i kerak. Ilmiy 

texnika  inqilobi davrida  o‘quvchi  yoshlar  ham  o‘z  bilimlarini mustaqil holda uzluksiz 

takomillashtirib borishlari, axborotlar oqimidan to‘g‘ri xulosa chiqarishga erishmoqlari 

lozim. 

Psixolog  olimlarimiz  ilmiy-texnika  inqilobi  avj  olib  borayotgan  hozirgi  davrda 

o‘quvchi  yoshlarning  akseleratsiyasi,  ya’ni  bolalar  rivojlanishining  tez  sur’atlar  bilan 

o‘sib  borishi,  bu  jarayon  ularning  ham  aqliy,  ham  jismoniy  jihatdan  rivojlanishlarida 

yaqqol namoyon bo‘layotganligini alohida ta’kidlamoqdalar. Darhaqiqat, hozirgi davrda 

o‘quvchi  va  talabalar  yoshligidanoq  radio,  televidenie,  internet,  gazeta,  jurnal  va  turli 

---