Umumiy o'rta ta’lim makt4&larining 3- sinfi uchun пАЫгЫк

Namuna:

A

mehr-mehrli,

A

suv- suvsiz,

A

pul-puldor

maza - shira - yog¹ -

nur- tuz - sifat -

rang - qarz - hosil -

Shu sifatlardan qatnashtirib 3-4 ta gap tuzing. Щ

272. 
     mashq. Nuqtalar o'rniga gap mazmuniga mos sifat yasovchi qo'shimchalarni qo‘yik\o‘qing.
     

1. 
   G‘ubor.. osmonda yiidurair yana ham yor- qin edi. 2. Jussa.. bola \V&amin toshlarni qiynal- may ko‘tarardi. 3. JimjirafcV naqsh.. ayvon odam- lar bilan liq to‘l»x^a/jum. 4. Qo‘l-oyoq.. chopib tolmas, suv.. aea^yashay olmas. (Baliq) 5. Chi- dam.., bar ¹ ‘)Vlj!quvchilar qunt bilan bilim ola- dilar.
   

Sifatlarni bilan birgalikda ko'chiring, sifat yasovchi

qo‘shimchalarning ma’nosiga e’tibor bering.

■li, -dor qo‘shimchalari yordamida hosil qi-

lingan sifatlar belgiga egalik ma’nosini, -siz qo‘shimchasi yordamida yasalgan sifatlar bel­giga ega emaslik ma’nosini bildiradi.

Odobli (odobga ega bo‘lgan) bola. Jarangdor (baland, yoqimli) ovoz.

Shoxdor (shoxga ega bo‘lgan) echki. Odobsiz (odobga ega bo‘lmagan) bola.

272. 
     mashq. Otlarga xos belgini bildirgan sifatlarni tanlab, gaplarni o‘qing va yozing. Sifatlarning tagiga to'lqinli chiziq chizing.
     

1. (Zo‘r, qudratli) kran (vazmin, og‘ir) yuklarni bemalol ko'taradi. 2. (Yoqimli, mayin) shamol (ko‘k, yashil) yaproqlarni silkitdi. 3. (Tor, ki­chik) uyga sig'magan odam (keng, katta) hovliga ham sig‘maydi.

Ht 274- mashq. 0‘qing. Sifatlarni toping, narsalarning bel- gisiga ko‘ra topishmoqlarning javobini ayting va yozing.

1. 
   Dum-dumaloq, jajji oy, Chaqib yesang, g‘ij-g‘ij 2. Yorug¹ J^ulkL^boshlaydi, Und^n^eNq yashnaydi.
   

275. 
     mashq. Boq‘njnjVt\{norqi ko'rinishi haqida hikoya tuzing. Tuzgan gaplaringizda sifatlar ishtirok etsin va shu gaplarni daftaringiegfl
     
276. 
     mashq. 0"qing. Ajratib ko'rsatilgan otlarga bog‘- lanib kelgan sifatlarni aniqlab, shu sifatlarga so'roq bering va ko'chiring.
     

Ozod, mustaqil Vatan, О bod va ahil Vatan. Sen Ulug‘bek yulduzi, Navoiyning dur so‘zi.

Nurli koshonam o‘zing,

Yorug¹ darsxonam o‘zing,

So‘ngsiz, abadiy chaman,

Bag‘ringda baxt ichraman.

Jumaniyoz Jabborov

She’rda Vatanimizning qaysi belgilari ifodalangan? Siz Vatanni qanday tasvirlagan bo'lardingiz? Fikringizni besh- olti gap bilan ifodalang.

llf 277-mashq. Berilgan sifatlarga qarama-qarshi ma’noli sifatlar tanlab, namunadagidek yozing.

Namu na: uzun - qisqa, ...

Uzun, yaxshi, katta, achchiq, baland, keng, qalin, yangi.

Foydalanish uchun so‘zlar: kichik, yomon, past, chuchuk, eski, yupqa, tor.

_Чч

278. 
     mashq. Rasmda nimalarni ko'ryapsiz?
     

Ular qand^^ftiyjfenlar va qayerda yashaydi? Sifatlar- dan foydalanib, awal tulkining, keyin quyonning tashqi ko'rinishini tafewlab yozing. Ularning yashash tarzini ay- ting.

Foydalanish uchun so‘zlar: qamishzor, chakalakzor orasi, mayin, yungli, paxmoq dumli, ayyor, uzunquloq, kulrang, hurkak, ehtiyotkor.

(J) Sifat nutqda qanday maqsadlar uchun qo'llanadi?

278. 
     mashq. Har bir qatordagi so'zlardan gap tuzing. Tuzgan gaplaringizni yozing. Sifatlarning tagiga to'lqinli chiziq chizing. Hosil bo'lgan hikoyaga sarlavha toping.
     

bordi, Aziza, xiyobonga, ko'rkam; oq, ochilgan, sariq, gulzorda, qizil, gullar;

100

daraxtlarda, sayrayapti, qushlar, sayroqi;

Aziza, maysalar ustida, o‘ynadi, ko‘m-ko‘k, yay- rab;

Й280-mashq. Quyidagi chizmalar o‘rniga so‘z toping. Ularni birikma shaklida yozing.

Wa