Umumiy mikrobiologiya

• www.arxiv.uz

Mikrobiologiya juda mayda, oddiy ko’z bilan ko’rinmaydigan faqat optik asboblar-yorug’lik yoki elektron mikroskoplar yordamida ko’rinadigan mikroorganizmlarni o’ranadi. Mikrobiologiya - grekcha so’z bo’lib, mikros-mayda, bios-hayot va logos-fan demakdir. Mikrobiologiya -mikroskopik zambrug’lar, bakteriya, riketsiyalar, mikoplazma, virus, aktinomitsetlar va mikroskopik so’vutlarining morfologiyasi, fiziologiyasi, bioximiyasi, genetikasi, ekologiyasi va sistematikasini o’rganadigan fandir.

• Mikrobiologiya juda mayda, oddiy ko’z bilan ko’rinmaydigan faqat optik asboblar-yorug’lik yoki elektron mikroskoplar yordamida ko’rinadigan mikroorganizmlarni o’ranadi. Mikrobiologiya - grekcha so’z bo’lib, mikros-mayda, bios-hayot va logos-fan demakdir. Mikrobiologiya -mikroskopik zambrug’lar, bakteriya, riketsiyalar, mikoplazma, virus, aktinomitsetlar va mikroskopik so’vutlarining morfologiyasi, fiziologiyasi, bioximiyasi, genetikasi, ekologiyasi va sistematikasini o’rganadigan fandir.

• www.arxiv.uz

Umumiy mikrobiologiya;

• Umumiy mikrobiologiya;
• Meditsina mikrobiologiyasi:
• Qishloq, xo’jalik mikrobiologiyasi;
• Veterinariya mikrobiologiyasi;
• Sanoat mikrobiologiyasi;
• Suv mikrobiologiyasi;
• Kosmik mikrobiologiya va boshqalar.

• www.arxiv.uz

Mikroorganizmlar kashf etilmasdan oldin ham inson qatiq, vino tayyorlashda, novvoychilikda mikrobiologiya jarayonlaridan keng ko’lamda foydalanib kelgan. Qarshi zamonlardanok shifokorlar va tabiatshunoslar ko’pgina yuqumli kasalliklarning kelib chiqish sabablarini izlay boshlagan edilar. Masalan, Gippokrat (bizning eramizdan oldingi 460 — 377 yillarda), Lukretsiy (95 — 50 yillarda) va usha davrning boshqa yirik olimlarning ishlarida turli — tuman yuqumli kasalliklarning sababchisi tirik tabiatga bog’liq ekanligi ko’rsatilgan. O’rta Osiyo halqlari avvaldanok chechak, moxov va boshqa kasalliklar to’g’risida ma’lumotlarga ega edi. Abu Ali ibn Sino (900 — 1037) bu kasalliklarning sababchisi tirik mavjudotlar ekanligini va ular suv, havo orqali tarqalishini aytgan.

• Mikroorganizmlar kashf etilmasdan oldin ham inson qatiq, vino tayyorlashda, novvoychilikda mikrobiologiya jarayonlaridan keng ko’lamda foydalanib kelgan. Qarshi zamonlardanok shifokorlar va tabiatshunoslar ko’pgina yuqumli kasalliklarning kelib chiqish sabablarini izlay boshlagan edilar. Masalan, Gippokrat (bizning eramizdan oldingi 460 — 377 yillarda), Lukretsiy (95 — 50 yillarda) va usha davrning boshqa yirik olimlarning ishlarida turli — tuman yuqumli kasalliklarning sababchisi tirik tabiatga bog’liq ekanligi ko’rsatilgan. O’rta Osiyo halqlari avvaldanok chechak, moxov va boshqa kasalliklar to’g’risida ma’lumotlarga ega edi. Abu Ali ibn Sino (900 — 1037) bu kasalliklarning sababchisi tirik mavjudotlar ekanligini va ular suv, havo orqali tarqalishini aytgan.

• www.arxiv.uz

Mikroorganizmlarning ochilishi mikroskopning kashf etilishi bilan bevosita o’zviy bog’liq bo’ldi. Birinchilar qatori Gans va Zahariy yansen, sungra G. Galiley va K. Drebbel tomonidan mikroskoplar yaratildi va takomillashtirildi.

• Mikroorganizmlarning ochilishi mikroskopning kashf etilishi bilan bevosita o’zviy bog’liq bo’ldi. Birinchilar qatori Gans va Zahariy yansen, sungra G. Galiley va K. Drebbel tomonidan mikroskoplar yaratildi va takomillashtirildi.
• Gollandiyalik olim Anton van Levenguk (1632— 1723) o’zi yasagan mikroskop yordamida iflos suv, turli xil organik moddalarni suyuqliklari — har xil moddalar qaynatmalari, tish kiri kabi namunalarni tekshirib, ulardagi mikroorganizmlarni ko’zatib «Anton Levenguk kashf etgan tibbiyot sirlari» degan kitobida (1695) mikroorganizmlarning shakllarini tasvirlab bergan.

• www.arxiv.uz

Bir turdagi bakteriya individlarining yig’indisi bakteriya kulturasi deyilib, ulardan toza kulturani ajratish uchun odatda har qanday namuna mikroorganizm yoki bakterial kulturadan har xil suyultirilgan namunalar tayyorlanadi va ularni qattiq oziqa muhtiga eqiladi Ularni ma’lum muddat termostatda optimal haroratda ustirilganda ayrim-ayrim bakteriya koloniyalari hosil bo’ladi. Ana shu koloniyalar nazariy jihatdan bir bakteriya hujayrasidan hosil bo’lgan individlar yig’indisidan iborat bo’lib, ularning o’lchamlari bir xil, shakllari va boshqa xususiyatlari bir xil bo’ladi.. Amaliyotda toza bakteriya kulturasini olish uchun suyultirilgan namuna qattiq oziqa muhtidan bir necha marta «o’kazilib», mikroskop ostida ularning morfologiyasi ko’zatilib, so’ngra ularni shu tozaligida boshqa xususiyatlari o’rganiladi.

• Bir turdagi bakteriya individlarining yig’indisi bakteriya kulturasi deyilib, ulardan toza kulturani ajratish uchun odatda har qanday namuna mikroorganizm yoki bakterial kulturadan har xil suyultirilgan namunalar tayyorlanadi va ularni qattiq oziqa muhtiga eqiladi Ularni ma’lum muddat termostatda optimal haroratda ustirilganda ayrim-ayrim bakteriya koloniyalari hosil bo’ladi. Ana shu koloniyalar nazariy jihatdan bir bakteriya hujayrasidan hosil bo’lgan individlar yig’indisidan iborat bo’lib, ularning o’lchamlari bir xil, shakllari va boshqa xususiyatlari bir xil bo’ladi.. Amaliyotda toza bakteriya kulturasini olish uchun suyultirilgan namuna qattiq oziqa muhtidan bir necha marta «o’kazilib», mikroskop ostida ularning morfologiyasi ko’zatilib, so’ngra ularni shu tozaligida boshqa xususiyatlari o’rganiladi.
• Mikromanipulyator yordamida har bir hujayradan toza bakteriya kulturasi tayyorlanadi.
• Mikrobiologiya amaliyotida mikroorganizmlar preparatlarini tayyorlash uchun har xil usullardan foydalaniladi. Jumladan, fiksirlangan bo’yalgan preparatlar tayyorlash usuli, «ezilgan tomchi» usuli, «osilgan tomchi», Gram usulida bo’yash va hokazolar kiradi.

• www.arxiv.uz