1 Мавзу: Kirish. O’rta Osiyo halqlari yozuv madaniyatining yuzaga kelishiga xizmat qilgan tarixiy-madaniy shart-sharoitlar. Markaziy Osiyning oromiy yozuv asosida vujudga kelgan qadimiy yozuvlarining shakllanishi

---

1-
 
Мавзу: 
Kirish. O’rta Osiyo halqlari yozuv madaniyatining yuzaga kelishiga 
xizmat qilgan tarixiy-madaniy shart-sharoitlar. Markaziy Osiyning oromiy 
yozuv asosida vujudga kelgan qadimiy yozuvlarining shakllanishi:
(Xorazmiy, Baqtriya, Sug’d, Paxlaviy, Manixey yozuvlari.
 
Reja 
1.Yozuvlarning kishilar jamiyati hayotida tutgan o‟rni. 
2.Paleografiya fani va uning tadqiqot manbai. 
Markaziy Osiyning oromiy 
yozuv asosida vujudga kelgan qadimiy yozuvlarining shakllanishi: (Xorazmiy, 
Baqtriya, Sug’d, Paxlaviy, Manixey yozuvlari.
Adabiyotlar: 
1.
Жобборов И. Антик маданият ва маънавият хазинаси. –Т., 1999. 
2.
Древные цивилизaции. М., 1989. 
3.
Махмудов Қ. Қадимги Туркистон. –Т., 2011. 
4.
Исҳоқов М. Суғд ёзувининг шаклланиши ва тараққиёти. –Т., 1989. 
5.
Исҳоқов М. Унитилган подшоликдан хатлар. –Т., 1992. 
6.
Қадимги Ўзбекистонда буддавийлик ва буддавий мерос. –Т., 2011.
7.
Сагдуллаев А.Қадимги Ўрта Осиё тарихи. -Т., 2004. 
8.
Эгамбердиева Н. Археология . –Т., 2011 
9.
Ҳомидов Ҳ. “Шоҳнома”нинг шуҳрати. –Т., 1991. 
10.
Фирдавсий. Шоҳнома. –Т., 1991. 
11.
Исҳоқов М. Суғдиёна тарих чорраҳаларида. –Т., 1990.
12.
Durbin J. Worlds Together, Worlds Apart.A History of the World from the 
Beginnings of Humankind to the Present.
 
W. W. Norton & Company, 
Inc, New York, 2011. 
Yozuvlarning kishilar jamiyati hayotida tutgan o‟rni. 
Kishilik 
jamiyatining rivojlanish zamini - tarix, o„tmish va uning tajribalari hisoblanadi. 
Shuning uchun ham har bir davrda o„tmishga, tarixga e‟tibor kuchayadi. Uni 
haqqoniy, o‟ektiv yoritish kunning dolzarb masalasiga aylanadi. U 
avlodlarning ma‟naviy ruhiyatini mustaxkamlashda eng muhim omildir. 

---

O„zbekistonning birinchi Prezidenti I.A.Karimov ta‟kidlaganidek, “tarix 
xotirasi, xalqning, jonajon o„lkaning, davlatimiz hududining xolis va haqiqiy 
tarixini tiklash milliy o„zlikni anglashni, ta‟bir joiz bo„lsa, milliy iftixorni 
tiklash va o„stirish jarayonida g„oyat muhim o„rin tutadi”
1
. 
Dunyo halqlarining bir necha yuz ming yillardan beri davom etib kelayotgan 
tarihi bor. Lekin shu uzoq tarihiy taraqqiyotining eng keyingi 5-6 minginchi 
yillardan boshlabgina yozma asarlari bo‟lib, undan avval halqlarda yozuv va tarih 
bo‟lmagan.
Tarixni ob‟ektiv yoritishda moddiy va yozma manbalardan keng 
foydalaniladi. Ayniqsa, yozma manbalar tarix uchun eng muxim ob‟ektdir. U 
insoniyatning avlodlari uchun qoldirgan nomasi bo„lib, yozuv uzoq va tadrijiy
rivojlanish jarayonini boshdan kechirgan.
Tarixiy ma‟lumotlarga qaraganda tarixiy tadqiqotchilik O„rta Osiyoda juda 
ham qadimdan boshlangan. Xorazmlik mashhur olim 
Beruniy
ning yozishiga
ko„ra, arab istilochilari O„rta Osiyodagi mahalliy olimlarni yo„qotibgina 
qolmay, mahalliy til va mahalliy yozuvdagi asarlarni ham yo„q qilib, yondirib 
yuborganlar. Shu sababli eng qadimgi zamonlarda yozilgan asarlar saqlanmagan. 
Ming yil davomida yozilib kelgan tarixiy asarlar juda ko„p.