Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

 17.3. Spirtli bijg’ish
Piruvat ishtirokida kechadigan reaktsiyalar 
 
Piruvat ishtirokida kechadigan reaktsiyalar uch turi mavjud:
1- tur.
Piruvatdan etanol hosil bo‘lishi 
spirtli bijg’ish 
deb ataladi.
 
Glikolizning mahsuloti piruvat etanol, laktat, va atsetilkoenzim A ga 
aylanishi mumkin. Glyukozaning anaerob parchalanishi barcha tirik 
organizmlarda piruvat hosil bo‘lguncha asosan bir yo‘nalishda kechadi. Hosil 
bo‘lgan piruvat odam, hayvon va o‘simlik organizmida sut kislotasigacha 
aylansa, ko‘pchilik mikroorganizmlarda yuqori faollikka ega bo‘lgan 
dekarboksilaza fermenti ta‘sirida dekarboksillanib, sirka aldegidga aylanadi. 

---

150 
Hosil bo‘lgan mahsulot alkogoldegidrogenaza fermenti ta‘sirida NAD·H 
ishtirokida qaytarilib etil spirtga aylanadi.
Piruvatdе Alkоgоl-
karbоksilaza dеgidrоgеnaza
Glyukоza
Piruvat Atsеtaldеgid
Etanol
CO
2
(etanal)
NAD·H + H
+
NAD
+
Odam to`qimalarida, asosan jigarda bo`ladigan alkogoldеgidrogеnaza 
etanolni atsеtaldegidgacha oksidlaydi, u esa aldegiddegidrogеnaza fermenti 
yordamida moddalar almashinuviga jalb etiladi: 
 
aldegiddegidrogenaza 
Atsеtaldеgid Atsеtat 
(etanal) NAD∙H+H
+
NAD
+
 
 
 
Atsetil-KoA-sintetaza 
Atsеtat + KoASH+ATF Atsеtil ~ SKoA + AMF + H
4
P
 2
O
7 
Atsеtat
Atsetil-KoA-sintetaza
fermenti ta‘sirida faollanadi.
Faol
 Atsеtil ~ SKoA 
Krеbs sikliga bog‘lanadi. 
2 – tur.
Piruvatdan 
laktat
hosil bo‘lishi. Yuqoridagi glikoliz jarayonida 
piruvat qaytarilishidan HADH
2
hisobiga laktat hosil bo‘ladi. Reaktsiyani 
laktatdegidrogenaza fermenti katalizlaydi.