Umumiy mavzu: Fermentlarni tuzilishi, хоssalari va funktsiyalari

Streptomitsin
va 
neomitsin
mRNKning translyatsiyasi vaqtida xatolarni 
vujudga keltiradi masalan: UUU kodon fenilalanin o‘rniga leytsinni polipeptid 
zanjiriga biriktirishi natijasida anomal oqsil hosil bo‘lib, bakteriyalarning halok 
bo‘lishiga olib keladi. 
Oleandomitsin – 
ribosomadagi translyatsiya vaqtida ishtirok 
etuvchi translokazani faolligini tormozlaydi. 
Siklogeksimid (aktidion)
– Eukariotlarning 80S ribosomalariga ta‘sir etadi. 
U ribosomaning katta subbirligi bilan bog‘lanib, translokatsiyani to‘rmizlaydi.
Oqsil sintezining ma’lum qismining buzilishi yoki tushib qolishi 
potologik holatning rivojlanishiga olib keladi
, bunda sintez buzilgan oqsilning 
tabiati va funktsiyasiga bog‘liq holda kasallikning spetsifik klinik manzaralari 
yaqqol namoyon bo‘ladi. 
 
 

---

103 
10.2. Genetik axborotni ko’chirilishini buzilishi. Mutatsiya va uning turlari 
 
Genetik kodning o’zgarishi
. DNKning gen programmasining o‘zgarishi 
mutatsiya 
deyiladi. 2 xil mutatsiya mavjud:
1.Xromosomali mutatsiya (xromosomalarni sonining o‘zgarishi);
2. Gen yoki molekulyar mutatsiya. 
Gen mutatsiyaning quyidagi turlari mavjud: 
1) Tranzitsiya –ya‘ni azot asoslari juftliklarining almashinishi; 
2) Deletsiya–bitta juftning yoki asoslar juftlari(nukleotidlari) ning tushib 
qolishi (ajralish); 
3) Vstavka – bir yoki bir nechta asos juftlari (nukleotidlari) ning kirib 
qolishi (qo‘shilishi); 
4) DNK ning ayrim 
qismlarining o‘rnini o‘zga-
rishi (ikkilamchi, uchlam-
chi, to‘rtlamchi mutant). 
Gen mutatsiyalari genetik 
kodning o‘zgarishi deyilib,
DNK da nukleotidlar ketma 
ketligini va transkriptonlar 
funktsiyasini 
o‘zgarishiga 
sabab bo‘ladi. O‘zgarish 
struktura genlarida sodir 
bo‘lsa, o‘z funktsiyasini 
bajara olmaydigan defekt 
oqsil hosil bo‘ladi. Natijada 
defekt tRNK va rRNK hosil 
bo‘ladi.