Umumiy ma'lumoti tayyori. Doc

Anotomiya fanining rivojlanish tarixi qadimgi Sharq mamlakatlari-Assuriya, 

Hindiston,  Misr,  Vaviloniya  hamda  Xitoy  dindorlari  o’sha  zamonlarda  odam 

murdasini kesib o’rganish katta gunoh deb hisoblagan. Shu munosabat bilan murdani 

kesib  o’rganishga  o’ringan  odamlarga  o’lim  jazosini  berilgan.  Misrda 

zodogochlarning  murdalarini  mo’miyolash  odati  bor  edi.  Shu  tufayli,  odam 

anotomiyasi to’g’risida xar xil noto’g’ri fikrlar paydo bo’ddi. Jumladan eramizgacha 

IX-VIII  asrlarda  yozilgan  asarlarda  (Hayot  ilmi)da  gavdada  uchta  narsa  borligi 

yozilgan:  ulardan  biri  kindikdan  pastda  joylashgan  havo,  ikkinchisi  kindik  bilan 

yurak o’rtasida joylashgan o’t va kindikdan yuqoriroqda joylashgan shilliqdir. 

Xuddi shu davrda Xitoyda organizmning rivojlanishi haqida ikki xil fikr surar 

edi:  bu  fikrlardan  biriga  ko’ra,  hayotning  ruhiy  manbai  havo  (pnevmo)  hisoblanib, 

uning aktiv qismi-«Yan» deb ataladi. Boshqa fikrga ko’ra passiv qism, ya’ni ayollar 

qismi-«In» bo’lib, uning moddiy negizi qon hisoblangan. Natijada, «Yan» bilan. «In» 

PDF created with pdfFactory trial version 

www.pdffactory.com

---

 

6 

ning  organizmdagi  nisbatlariga  qarab,  odam  organizmning  rivojlanishini,  sihat-

salomatligini,  kasalligini  aniqlash  va  o’rganishga  urinib  ko’rildi,  qadimgi 

Yunonistonning  ko’pchilik.  olimlari,  jumladan  Gippokrat,  Pifagor,  Alkmeon  va 

boshqa allomalar tabiiy fanlarni rivojlanishiga katta hissa qo’shganlar.