Umumiy kimyodan masalalar echish metodlari

г  м

₂₎ 12
56

 0 ,214

г  а

3) 0,214-0,2 0,014 g-a Fe ortiq 4) 0,2*64=12,8 g Cu

2. Proportsiya usulidan foydalanib masalalar yechish

Proporsiya yordami bilan masalalar yechish ning yo’lida uch turli bosqichtan iborat:

1. 
   moddaning miqdori orasidagi bog’liqni belgilash;
   
2. 
   proporsiya tuzish;
   
3. 
   uni yechish.
   

Proporsiya bilan masala yechish jarayonlarning fizik manosini to’liq ochishga mumkinchilik beradi. Shuning uchun proporsiya yordami bilan masalalar yechish , o’qitishning birinchi bosqichida juda ahamiyatli. Lekin proporsiya usuli bilan masala yechish qo’yidagi holatlarda tavsiya etilmaydi:

1. 
   proporsiyani hamma vaqt qo’llanish shablonlikka olib keladi;
   
2. 
   bunaqa usulda masala yechish vaqtni o’rinsiz sarf etilishiga olib keladi.
   

Shuning uchun yuqori sinflarda va litsey va kollejlarda masalalar yechishning boshqada usullaridan foydalanish zarur.

3. To’g’ri proportsional bog’liqlik bilan misollar yechish

Misol. Spirtning formulasi C₂H₆O. Agar, bunda 22 g CO₂ hosil bo’lsa, necha gramm molekula spirt yongan? Spirt yonish reaksiyasi qo’yidagicha yuradi:

C ₂ H ₆ O  3O ₂
12 2  6 16
46
 2CO ₂
212 16 2 
88

• 
  3H ₂ O
  

Molekulyar massasini hisoblab chiqarishdan avval, tenglamadagi hisoblashdan foydalaniladigan moddaning formulasining tagini chizib ko’rsatish kerak.
Yozishning qisqartilgan formulasi.
Berilgani: m CO₂=22 g g-m CO₂=44 g
g-m C₂H₆O -?
Yechishning rejasi:

1. 
   reaksiya tenglamasidan 1 g-m C₂H₆O yonganida necha g-m CO₂ olinadiganligini belgilang?
   
2. 
   22 g CO₂ necha g-m tuzadi?
   
3. 
   spirtning necha g-m yonadi? Hisoblab chiqarishning yo’li:
   

1. 
   44 g CO₂ 1 g-m tuzadi 22 g CO₂ x g-m tuzadi
   

22 g 44 g qancha esa kam bo’lsa, CO₂ g-m soni (x) 1 g-m shuncha esa oz bo’ladi.
Bunday sharoitda to’g’ri proportsional bog’liq bo’ladi. Demak:
22:44=x:1

x  ^{22 1}  0,5
44

g-m CO₂

2. 
   2 g-m CO₂ 1 g-m C₂H₆O yonganda olinadi 0,5 g-m CO₂ x g-m C₂H₆O
   

Bunda bog’liqlik to’g’ri proportsionalli bo’ladi, demak: 0,5:2=x:1

x  ^{0,5 1}  0,25
2

g-m C₂H₆O

4.