Umumiy kimyo va fizika

BESHINCHI VA OLTINCHI GURUH KATIONLARIGA
XOS REAKSIYALAR
Co²⁺ ionlarining reaksiyalari
Kobalt tuzlarining suyultirilgan eritmalari va kristallogidratlari pushti ranglidir. Bu rang gidratlangan [Co((OH)₂)₆]²⁺ ionga tegishlidir. Eritmalarni bug’latish yoki digidratlovchi moddalar, masalan, spirt, kontsentrlangan HCl va hokazolar ta’sirida kompleks ionlarning suvni yo’qotish va ulardagi H₂O molekulasining boshqa ligandlar bilan almashinishi tufayli eritmaning pushti ranggi ko’kka o’tadi.
O’yuvchi ishqorlar NaOH va KOH Co²⁺ ion bilan ko’k rangli asosli tuz cho’kmasini hosil qiladi:
Co²⁺ + Cl^- + OH^-  CoOHCl

Yana ishqor qo’shilsa va cho’kma qizdirilsa, pushti rangli kobalt (II) – gidroksidga aylanadi:

CoOHCl + OH^-  Co(OH)₂ + Cl^-

Co(OH)₂ cho’kma havoda asta – sekin kobalt (III) – gidroksidiga aylanib qo’ng’ir rangga kiradi:

4Co(OH)₂ + O₂ + 2H₂O  4Co(OH)₃

Agar kobalt tuzi eritmasiga ishqor va vodorod ‘eroksid ta’sir ettirilsa, darhol qora – qo’ng’ir cho’kma Co(OH)₃ hosil bo’ladi, masalan:

2Co²⁺ + 4OH^- + H₂O₂  2Co(OH)₃

Cho’kma H₂SO₄ da erimaydi, lekin kislotali muhitda Co^III ni Co^II gacha qaytaradigan aralashma (H₂SO₄ ning H₂O₂ yoki Na₂NO₂ bilan aralashmasi) da eriydi (bu reaksiyani Mn ning xuddi shunday reaksiyasi bilan solishtiring).

Ni²⁺ ionlarining reaksiyalari
Ni²⁺ ion gidratlangan ionlar hosil qilgani uchun suvli eritmalarda yashil rangli bo’ladi.
O’yuvchi ishqorlar NaOH va KOH Ni²⁺ ion bilan ko’k Ni(OH)₂ cho’kmani hosil qiladi:
Ni²⁺ + 2OH^-  Ni(OH)₂↓
Cho’kma kislotada, ammiakda va ammoniy tuzlarida eriydi.
Ammiak NH₄OH avval (NiOH)₂SO₄ asosli tuzning yashil cho’kmasini hosil qiladi, so’ngra u mo’l NH₄OH da erib, ko’k tusli kompleks tuz hosil qiladi:
Ni²⁺ + 6NH₄OH  [Ni(NH₃)₆]²⁺ + 6H₂O
Ammiak Ni²⁺ ion bilan [Ni(NH₃)₆]²⁺ kompleks kationni hosil qilishi sababli Ni²⁺ ion cho’kmaga tushmaydi.