Umumiy kimyo va fizika

Ba²⁺ ionlarining reaksiyalari
Kaliy bixromat K₂Cr₂O₇ Ba²⁺ ioni bilan, kuzatilganidek BaCr₂O₇ emas, balki sariq cho’kma BaCrO₄ hosil qiladi. Bunga sabab shuki, K₂Cr₂O₇ eritmasida Cr₂O₇^2- ionlaridan tashqari shu ionlarning suv bilan o’zaro ta’siridan hosil bo’ladigan oz miqdordagi CrO₄^2- ionlari ham bo’ladi:
Cr₂O₇^2- + H₂O ↔ 2HCrO₄^- ↔ 2H⁺ + CrO₄^2-

Ammo CrO₄^2- ionlarining kontsentratsiyasi BaCrO₄ ning eruvchanlik ko’paytmasi BaCr₂O₇ ning eruvchanlik ko’paytmasidan oldinroq o’z qiymatiga yetishi uchun yetarli bo’ladi. Shuning uchun ham BaCrO₄ cho’kmaga tushadi:
2CrO₄^2- + 2Ba²⁺  2BaCrO₄↓

Ikkala tenglamani qo’shib ko’rib chiqilayotgan reaksiyaning umumiy tenglamasini hosil qilamiz:

Cr₂O₇^2- + 2Ba²⁺ + H₂O  2BaCrO₄↓ + 2H⁺

BaCrO₄ cho’kmasi kuchli kislotalarda eriydi, sirka kislotada esa erimaydi. Bu yerda reaksiyaning o’zida kuchli kislota hosil bo’lishi sababli reaksiya oxirigacha bormaydi. Ammo eritmaga K₂Cr₂O₇ dan tashqari CH₃COONa ham qo’shilsa, Ba²⁺ ni to’la cho’ktirish mumkin; bu vaqtda kuchli kislota o’rniga BaCrO₄ ni erita olmaydigan kuchsiz sirka hosil bo’ladi:

CH₃COO^- + H⁺  CH₃COOH


Ca²⁺ ionlarining reaksiyalari
1. Ammoniy oksalat (NH₄)₂C₂O₄ Ca²⁺ ioni bilan mineral kislotalarda eriydigan, lekin sirka kislotada erimydigan oq cho’kma - kalsiy oksalat hosil qiladi:
Ca²⁺ +C₂O₄^2- CaC₂O₄

Ca²⁺ ionining ana shu muhim sifat reaksiyasiga eritmada (NH₄)₂C₂O₄ bilan xuddi shunday cho’kma hosil qiluvchi Ba²⁺ va Sr²⁺ ionlarining bo’lishi xalal beradi.

2. Eruvchan Sulfatlar (SO₄^2- ionlari) kalsiy tuzlarining ancha yuqori kontsentratsiyali eritmalari bilangina oq cho’kma CaSO₄ hosil qiladi:
Ca²⁺ + SO₄^2-  CaSO₄

Cho’kma (NH₄)₂SO₄ da kompleks tuz (NH₄)₂[Ca(SO₄)₂] hosil qilishi tufayli eriydi. Gipsli suv kalsiy tuzlarining eritmalari bilan loyqa bermaydi (uning Ba²⁺ va Sr²⁺ dan farqi).

3. Kaliy geksatsianoferrat (II) K₄[Fe(CN)₆] Sr²⁺ ishtirokida Ca²⁺ ni topishga, shuningdek, bu kationlarni bir - biridan ajratishga imkon beradi.
Reaksiya quyidagi tenglama bilan ifodalanadi:

Ca²⁺ + 2NH₄⁺ + [Fe(CN)₆]^{4 -}  Ca(NH₄)₂[Fe(CN)₆] 

№ 7 LABORATORIYA MASHG’ULOTI