Umumiy kimyo va fizika

FIZIKAVIY KIMYONING ASOSIY TUSHUNCHALARI
REJA:
1. Fizikaviy kimyo faning uslublari.
2. Termokimyo.
3. Gess qonuni.
4. Termodinamikaning ikkinchi qonuni.
5. Termodinamikaning uchinchi qonuni.

1.M.V. Lomonosov (1711-1765) tajribalari va “materiya va harakatning saqlanish prinsipi”. “Eng katta va oxirgi sovuqlik darajasi”ning mavjudligini taxmin qilinishi.

2. Klapeyron-Mendeleevning ideal gazlar uchun xolat tenglamasi . Ushbu tenglamaning Boyl - Mariott va SHarl – Gey - Lyussak qonunlaridan kelib chiqqanligi: ; .
Universal gaz doimiysi : 1 mol gaz isitilganda bajarilgan kengayish ishi: 8,314 J/grad.mol yoki 1,986 kal/grad. mol.
Xolat tenglamalari va termik koeffitsientlar:

-termik kengayish koeffitsienti.
-bosimning o`sish (ortish) koeffitsienti.
-termik siqilish koeffitsienti.
Termik koeffitsientlarning o`zaro bog’lanishi: .
Issiqlik, temperatura, bosim, intensivlik faktorlari, termometrik shkala, absolyut temperatura, termometrlar, termodinamika tushunchalari.
Gazlarning kinetik nazariyasining asosiy tenglamasi: (asoschilaridan biri Boltsman) ,
m-molekulaning massasi; G-molekulalarning o`rtacha kvadratik tezligi; N-Avogadro soni.
Kinetik nazariyadan Boyl-Mariott, Gey-Lyussak, Joul, Avogadro qonunlarini keltirib chiqarish mumkin.
Gazlarning issiqlik sig’imi: , bu tenglama gazlarning kinetik nazariyasidan kelib chiqadi (kinetik nazariyaga binoan ichki energiya
; ; ; .
Issiqlik sig’imi erkinlik darajasi bilan qo`yidagicha bog’langan: molekulaning ilgarilanma sharakati uchun 3 ta erkinlik darajasi to`g’ri kelganligi uchun uning energiyasi (bir molekula uchun , bu erda Bol’tsman konstantasi). Agar erkinlik darajalari soni i-ta bo`lsa, va xuddi shunday ; .
Bir atomli gaz uchun: .
Ikki atomli gaz uchun: - 3 ta ilgarilanma va 2 ta aylanma sharakat uchun erkinlik darajalari.
Real gazlar. Van-der-Vaal’s tenglamasi: . Gazlarning kondensatlanishi. Kritik nuqta. Bug’ va gaz orasidagi farq. Keltirilgan bosim, shajm va temperaturalar.
Fizikaviy kimyoning rivojlanishida va fan sifatida tiklanishida iz qoldirgan olimlar ichida yuqorida aytib o`tilganlardan tashqari quyidagilarni aloshida ta`kidlashimiz kerak:
-elektrokimyo yo`nalishida: Gal’vani, Vol’t, Grotgus, Devi, Faradey, YAkobi, Gittorf, Kolraush, Arrenius.
-kimyoviy muvozanatlar yo`nalishida: Gul’dberg, Vaage, Gibbs, Le SHatel’e, Vant-Goff.
-eritmalar soshasida: Mendeleev, Konovalov, Raul, L’yuis, Rendall.
-atom tuzilishi, kimyoviy bog’ tabiati, molekulalarning tuzilishi yo`nalishida: Tomson, Rentgen, Bekkerel, Plank, Kyuri, Rezerford, Bor, Kossel, L’yuis, Geytler, London.
10. Nobel mukofotiga sazovor bo`lgan olimlar (zamondoshlarimiz): eygen va Norrish (1967), Onzager (1968), Flori (1977), Prigojin (1977), Mitchell (1978), Fukui va Xoffman (1981), Taube (1983), De Jen (1987).