Umumiy kimyo va fizika

NITROBIRIKMALAR VA AMINOBIRIKMALAR
REJA:
1. Nomlanishi va izomeriyasi.
2. Olinishi.
4. Fizik va kimyoviy xossasi.
1. Galloidalkillarga ammiak ta'sir ettirib aminlar olinadi.
(4)
2. Kislota amidlarini gipobromid yoki gipoxloridli tuzlarining ishqorli eritmasi bilan qizdirib amidlar olinadi.
(4)
3. Nitrobirikmalarni qaytarish:
(4,5)
4. Mineral kislota efirlariga ammiak ta'sir ettirilganda aminlar hosil bo’ladi :
(1)
5. Spirt bilan ammiak yuqori temperaturada (-300⁰S) katalizator ThO₂ ustidan o’tkaziladi.
(1)
6. Kislota azidlari qizdirilganda aminlar hosil bo’ladi :
(1)
7. Azotli organik birikmalar qaytarilganda aminlar hosil bo’ladi:
а)
б)
в) (1)

Aminlarning kimyoviy xossalari

1. Aminlarni suv bilan ta'siri.
(1)


2. Aminlar kislotalar bilan tuz hosil qiladi.
(1)


3. Aminlarga nitrit kislotaning ta'siri.
a) birlamchi aminlarga HNO₂ ta'siridan N₂ va spirt hosil bo’ladi:
(1)
б) ikkilamchi aminlarga HNO₂ ta'siridan nitrozaminlar hosil bo’ladi..
(1)
4. Aminlarning asillanish reaksiyasi :
(1)


5. Birlamchi va ikkilamchi aminlarga galogen ta'siridan (o’yuvchi ishqorlar ishtirokida) galogen amidlar hosil bo’ladi.
(1)


6. Birlamchi aminlarga ishqorning spirtdagi eritmasi ishtirokida CHCl₃ ta'sir ettirilganda
izonitril hosil bo’ladi.
(1)

7. Ammoniy tuzlari ishqor ta'sirida osonlik bilan parchalanadi.

(4)
Aromatik aminlarni olinishi.


1. Anilin sanoatda nitrobenzolni qaytarib olinadi.


(5)


2. Galogenli aromatik birikmalarga yuqori temperatura va bosimda katalizatorlar yordamida NH3 ta'sir ettirish bilan.


(2)

3. Galogenli aromatik birikmalarning aromatik aminlar olish.

(1)
4. Aromatik kislota amidlaridan ham Gofman reaksiyasi bo’yicha olish.


(1)


5. Ikkilamchi aromatik aminlarning olish uchun birlamchi aminlarni kislotali muhitda qizdiriladi.
(2)

Kimyoviy xossalari

1. Anilin mineral kislotalar bilan tuzlar hosil qiladi.


(5)

2. Asillanish va alkillanish reaksiyasi.

(5)

3. Nitrit kislota ta'siri.

(5)
4. qaytarilish reaksiyasi.


(5)

5. Kislotalar va ularning angidridlari ta'siri.

(4)


MA’RUZA-15