Umumiy kimyo O‘rta ta’lim muassasalarining 1-sinfi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining o‘quvchilari uchun darslik 1- nashri O‘zbekiston Respublikasi

Mavzuga doir masalalar va ularning yechimi

1-mаsаlа. Yadrosida 42 ta proton bo‘lgan element atomining s,-p,-d- va f – elektronlar sonini aniqlang.

Yechish: Masala shartiga ko‘ra tartib raqami 42 bo‘lgan elementni pog‘onachalarida elektronlarni joylanishini yozib chiqamiz.

1s22s2 2p63s23p64s23d104p65s14d5

Pog‘onachalarda elektronlarning nechtasi s,p,d, va f oilalarga kirishini aniqlaymiz.

s-elektronlardan – 9; p-elektronlardan – 18; d-elektronlardan – 15; f- elektronlardan – 0.

2-mаsаlа. Quyidagi alyuminiy, magniy, kremniy, fosfor elementlar- ning atom radiusi kamayib borish tartibida joylashgan qatorni belgilang.

Yechish. Masala shartiga ko‘ra elementlarning atom radiuslarini kamayib borish qatorini topish kerak. Buning uchun elementlarning davriy sistemada joylashishini ko‘z oldimizga keltiramiz. Davriy sistemada davrda tartib raqami ortishi bilan atom radiusi kichiklashadi. Guruhlarda esa yuqoridan pastga qarab atom radius ortadi. Bu qoidalardan foydalanib, рast guruh ele mentlaridan yuqori guruh elementlarigacha bo‘lgan elementlarni aniqlaymiz.

Bu Na, Mg, Al, Si qatori elementlari.