*
И к к и л а м ч и э л е к т р о н э м и с с и я
турли моддалар сиртини электрон ёки
ионлар билан бомбардимон цилганда кузатилади. Электронлар билан бом-
бардимон цилинганда сирт чицарадиган электронлар цисман цайтган бир
ламчи электронлардан, цисман жисмдан узиб чицарилган иккиламчи элек-
тронлард ан иборат булади. Сирт чицарган электронларнинг умумий сони
унга тушган электронлар сонидан ортиц булиши мумкин. Масалан, алюми-
«ийда тушаётган электронларнинг энергияси 350
эв
булганда, сирт чицара-
диган электронлар сони туш аётган электронлар сонидан 1,75 марта куп б у
лади. М ураккаб си ртларда масалан, кум ушга суркалган ва сирти юпца оксид
ларда билан цопланган цезий цатламида электронларнинг иккиламчи эмис-
сияси айницса катта булади. Бундай пардаларда иккиламчи электронлар со
ни бирламчи электронлар сонидан унларча марта ортиц булиши мумкин.
Хозирги вацтда иккиламчи электрон эмиссиядан эл ектровакуум асбоб-
л а р ичида токларни кучайтиришда фойдаланилади (фотокупайтиргичлар ёки
К у б е ц к и й т р у б к а л а р и ).
173-§ . Т е р м о э л е к т р о н э м и с с и я н и н г н а з а р и я с и , Чугланган металлар-
дан электронларнинг чициши электронларнинг иссицлик даракати туфайли
юз беради. Электрон металлдан чица олиши учун унинг тезлиги етарли д а
раж ад а катта булишидан ташцари, мос йуналишга дам эга булиши зарур.
Шунинг учун тезлигининг металлнинг электронлар учиб чицаётган сиртига
перпендикуляр ташкил этувчиси муайян цийматга эга булган электронлар
сонини топамиз.
О Х
уцни
металл сиртига тик йуналтирган долда
X Y Z
T^FpH бурчакли координаталар системаси утказайлик, у долда тезликлари-
нинг
v x
ташкил этувчиси маълум
v Xt v x
+
d v x
интервалда ётувчи, цолган
иккита ташкил этувчиси эса — оо дан -j-оо гача ихтиёрий цийматларга эга
■булган.электронлар группасини топишимиз керак булади.
Металлда электронларнинг энергиялари буйича тацсимланиши Ферми
цонунига буйсунишини 163- п араграф да айтиб утган эдик. Бу цонунга кура
тезликларининг
v x , v y , v t
таш кил этувчилари
v x , v x
+
d v x ,
V y , V y
+
d v
y,
v z , v z
+
d v 2
интервалларда ётувчи
d n 0
электрон лар сони цуйидагига тенг
булади:
1
d n 0 — а
----------------- -
d v x d v у d v z ,
(1)
i ,
kT
1 +
е
■бунда а — константа,
E t
= \
Ера
—
E t
|,
E t
— электронларнинг
Т
= 0 даги м ак
симал энергияси,
Е
ра— потенциал энергия,
Е к
эса -рр
m
(
v x
- f
v 2
y
- f f ^ ) r a тенг
булган кинетик энергия.
Тезликларининг
v x
ташкил этувчиси
О Х
уц буйлаб
v x , v x
+
d v x
интер
валда ётувчи, цолган иккита ташкил этувчиси эса ихтиёрий цийматга эга
булган электронларнинг дажм бирлигидаги
dnox
сонини топиш учун (1) ф о р
муланинг унг цисмини
Vy
ва
v 2
буйича — оо д а н + о о гача оралицда интег-
раллаймиз:
+ 0 0 + С О
1
------------;
dVy d v z .
(2)
d n 0x
=
a d v x
И
Do'stlaringiz bilan baham: