Umumiy doc

 
 
 
 
 
9.4-§ MIKROPROSESSOR VA RAQAMLI HISOBLASH TEXNIKASI 
VOSITALARINING O‘LCHOV TIZIMLARIDA QO‘LLANILISHI 
9.6-rasm a, b da tasvirlangan o‘lchov tizimlari (O‘T) hozirgi vaqtda kimyoviy-
texnologik jarayonlarni avtomatik nazorat qilish, rostlash va boshqarishda keng 
qo‘llanilmoqda. 9.6-sxema, a da yasalgan o‘lchov tizimi o‘lchash ob’ektidagi xamma 
kattaliklarni bir vaqtda o‘lchashni va qayd qilishni ta’minlaydi. 9.6-sxema, b bo‘yicha 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

333 
yasalgan o‘lchov tizimi esa navbati bilan o‘lchashni va qayd qilishni ta’minlaydi. 
Rasmda keltirilgan o‘lchov tizimlaridagi o‘lchov axboroti birlamchi o‘lchov 
o‘zgartkichlar 1 yordamida shakllanadi va signallar tarzida aloqa kanali 4 ga 
yuboriladi. 
O‘lchanayotgan 
fizik 
kattalikning 
turiga, 
birlamchi 
o‘lchov 
o‘zgartkichining ishlov prinsipiga va axborotni uzatish zarur bo‘lgan masofaga 
bog‘liq holda o‘lchov tizimi tarkibiga birlamchi o‘lchov o‘zgartkichlardan tashqari, 
oraliq 2 (9.6-rasm, a) va uzatuvchi 3 o‘lchov o‘zgartkichlari ham kiritilishi mumkin. 
Bunda o‘lchov o‘zgartkichi birlamchi o‘lchov o‘zgartkichi yonida yoki aloqa 
kanalidan kelayotgan signalni o‘lchovchi asbob 5 yonida joylashgan bo‘lishi 
mumkin, bu signal odam qabul qilishi uchun qulay va qayd qiluvchi bo‘ladi. O‘lchov 
asbobi 5 ni ikkilamchi asbob deb atab, bunda u bilan bir to‘plam (komplekt)dagi 
o‘lchov o‘zgartkichlarining hammasi birlamchi asboblar bo‘ladi. O‘lchov tizimida 
(9.6-rasm, b) birlamchi o‘lchov o‘zgartkichlarning asbob 5 ga navbatma-navbat ulash 
bilan kommutator 6 qo‘llanilib, uni yordamchi qurilma deb qarash lozim bo‘ladi. 
Soddalik uchun 9.6-rasm, b da tarkibida faqat birlamchi o‘lchov o‘zgartkichlari 
bo‘lgan o‘lchov tizimi ko‘rsatilgan. Umumiy holda unga oraliq va uzatuvchi o‘lchov 
o‘zgartkichlari kiritilishi mumkin. Bunda hamma o‘lchanuvchi kattaliklar 
o‘zgartkichlarining chiqish signallari 9.6-rasm, a da sxema bo‘yicha yasalgan 
tizimidan farqli ravishda tabiati va o‘lchash oraliqlariga ko‘ra bir xil bo‘lishi kerak. 
O‘lchov oralig‘i ayni bir asbob 5 bilan o‘lchash va qayd qilish imkoniyatini 
ta’minlash uchun zarur. 
Bir nechta birlamchi o‘lchov o‘zgartkichlari BO‘O‘ bo‘lgan bitta ikkilamchi 
asbobli o‘lchov tizimlarining (9.6-rasm, b) ish imkoniyatlari cheklangan bo‘lib, 
9.6 – 
расм