Umumiy doc

 
Elektr sxemalar elementlarining eng ko‘p tarqalgan turlarining harfiy kodlari va ikki harfli kodlarga 
misollar 
ё
ки
ё
ки
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

646 
Bir 
harfli 
kod 
Elementlar turlari
guruhi 
Elementlar turlari
misollari 
Ikki harfli 
kod 
A 
Qurilma (umumiy 
belgilanishi) 
B 
Noelektrik kattaliklarni 
elektr kattaliklarga yoki 
aksincha o‘zgartkichlar 
Gromkogovaritel (karnay) 
VA 
Termopara, issiqlik, 
datchigi
VK 
Bosim datchigi 
VR 
S 
Kondensatoro 
E 
Turli elementlar 
YOritish lampasi 
EL 
EK 
F 
Razryadniklar, 
saqlagichlar, himoya 
qurilmalari
Eruvchi saqlagich 
FV 
N 
Indikasion va signal 
beruvchi elementlar 
Tovush signali beruvchi 
asbob 
HA 
YOrug‘lik signali beruvchi 
asbob 
HL 
K 
Rele, kontaktorlar, 
yurgizib yuborgich 
Magnitli kontaktor, 
yurgizib yuborgich 
KM 
Vaqt relesi 
KT 
M 
Dvigatellar 
Q 
Kuch zanjirlarida 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

647 
viklyuchatel va uzgichlar 
Avtomat viklyuchatel 
QF 
Ajratkich 
QS 
R 
Rezistorlar 
S 
Boshqarish, signallash va 
boshqa zanjirlardagi 
kommutasion qurilmalar 
Viklyuchatel yoki 
preklyuchatel (almashlab 
ulagich)
SA 
Tugmali viklyuchatel 
SB 
Avtomatik viklyuchatel 
SF 
Turli ta’sirlardan ishlab 
ketadigan viklyuchatel: 
Sathdan 
Bosimdan 
SL 
SP 
Y 
Elektromagnit yuritmali 
mexanik qkrilmalar 
Elektromagnit 
YA 
 
5) PES da foydalaniladigan har bir apparatga shartli harfiy belgi berilib, u 
sxemada tasvirlangan uning hamma elementlariga taalluqli bo‘ladi. Sxemada bir 
necha bir xil turdagi elementlardan foydalanilganda harfiy belgiga arabcha 
raqamlar ko‘rinishidagi raqam qo‘shiladi. Masalan, sxemada uchta oraliq rele 
bo‘lganda ular K1, K2, KZ tarzida belgilanadi. 
6) PES ni o‘qish qulay bo‘lishi uchun, shuningdek ular bo‘yicha loyihaning 
boshqa hujjatlarini tuzish mumkin bo‘lgani sababli ularda zanjirlar
markirovkalanadi. O‘zgaruvchan tokning kuch zanjirlari fazalarni belgilovchi 
harflar bilan va ketma – ket raqamlar bilan markalanadi (A, V, S,N,A1 va 
hokazolar); boshqarish, signalizasiya, himoya, blokirovka va o‘lchash zanjirlari 
ketma – ket sonlar bilan markalanadi (21.7-rasm). Apparatlar kontaktlari, rele 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

648 
g‘altaklari, turli kommutasiyalovchi qurilmalar, signalizasiya apparaturasi va 
hokazolar bilan ajratilgan zanjir qismlari har xil markalanadi. Bitta PES bo‘g‘inida 
birlashuvchi, shuningdek, ajraluvchi kontakt birikmalar orqali o‘tuvchi qismlar bir 
xil markalanadi. 
21.7- rasm.