Umumiy doc

Asinxron elektr dvigatelni boshqarishning prinsipial elektr sxemasi. 
PESning mazmuni ishlab chiqarish jarayonining o‘ziga xos xususiyati bilan 
belgilanadi, bu jarayon uchun avtomatlashtirish tizimi ishlab chiqariladi. PES ga 
quyidagilar albatta kirishi kerak: bosh (kuch) zanjirlari sxemasi, boshqarishning, 
signallashning, elektr ta’minotning tegishli izohlovchi yozuvlari bilan birga 
element sxemalari, kontakt kalitlari va programma qurilmalarining ishlash 
(ulanish) diagrammalari, PESga kiruvchi elementlar ro‘yhati. 
PESning tuzilishini aniq misollar asosida mufassalroq qarab chiqamiz (21.7-
rasm). Asinxron elektr dvigatel SV2 tugmachani bosib ishga tushiriladi. Bunda 
magnit yuritkich KM chulg‘amining ta’minot (manba) zanjiri ulanadi. YUrgizib 
yuborgich ishlaganda uning kuch zanjiridagi kontaktlari elektr dvigatelni ulaydi, 
boshqarish zanjirida esa SV2 tugmachani blokirovkalaydi (to‘sadi). SV1 tugmacha 
bosilib elektr dvigatel uziladi, bu tugmacha yurgizib yuborgich chulg‘ami manba 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

649 
zanjirini uzadi. Elektr dvigatelni ortiqcha yuklanishlardan himoya qilish uchun 
KK1 va KK2 issiqlik relelaridan foydalaniladi, ularning isitish elementlari kuch 
zanjirining ikkita fazasiga ulangan, kontaktlar esa yurgizib yuborgich chulg‘ami 
manba zanjiriga ulangan. Elektr dvigatel va boshqarish zanjirlari qisqa tutashuvdan 
FU saqlagichlar yordamida himoya qilinadi. SA rubilnik manba (va boshqarish 
zanjirlari)ni kuzatish hamda ta’minlash vaqtida uzib quyish uchun mo‘ljallangan. 
Neytrali erga ulangan uch fazali zanjirlarda boshqarish zanjirlari 220V li faza 
kuchlari bilan ta’minlanadi. 
21.8-rasm