Umumiy doc

6.3-§. SUYUQLIKLARNING TARKIBINI TAHLIL QILISH 
Suyuqliklar tarkibini tahlil qilish deyilganda ularning elementar, funksional 
yoki molekulyar tarkibini aniqlash tushuniladi. Tarkibni aniqlaydigan asboblar 
analizatorlar 
deb ataladi. Muhitda faqat bitta komponentning miqdorini aniqlash 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

218 
uchun mo‘ljallangan analizatorlarni ba’zan 
konsentratometrlar
deb yuritiladi. 
Suyuqliklar konsentrasiyasini o‘lchash uchun quyidagi ulchov birliklari eng ko‘p 
tarqalgan: mg/sm
3
; g/sm
3
; massasi yoki hajmi bo‘yicha, %. 
Harorat, bosim va shu kabi parametrlarning o‘lchash natijalariga kuchli ta’sir 
etishi analitik o‘lchashlarning o‘ziga xos xususiyatlaridan biridir. Bu parametrlar 
ayniqsa o‘lchash aniqligiga ta’sir qiladi. SHuning uchun avtomatik analizatorlar, 
odatda, namunalar tanlab olish, ularni tahlilga tayyorlash, o‘lchash sharoitlarini 
stabillash yoki tuzatishlarni avtomatik kiritish va hokazolar uchun qo‘shimcha 
murakkab jihozlar bilan ta’minlangan bo‘ladi. 
Tahlil qilinadigan suyuqliklarning turli-tumanligi va ularning tarkibi hamda 
xossalarining keng chegarada bo‘lishi tahlil qilish usullari turlicha bo‘lgan avtomatik 
asboblar ishlab chiqarishni taqozo etadi. Asbobsozlik sanoati xilma-xil suyuqliklarni 
tahlil qiluvchi turli avtomatik analizatorlar ishlab chiqaradi. Suyuqliklarni tahlil 
qilishning sanoatda eng ko‘p tarqalgan usullariga konduktometrik, potensiometrik, 
optik, titrometrik va radioizotopli usullar kiradi. Quyida sanoatda keng tarqalgan 
usullar va asboblar ko‘rib chiqilgan.