Ulıwma orta bilim beriw mektepleriniń 7-klası ushın sabaqlıq

Tapsırma 2.3.
1. Abzactaǵı «teke tires qılıw» sózler dizbegin qalay túsindińiz?
2. Úshinshi gáptegi kómekshi sózler qaysılar? 
3. Besinshi gáptegi atlıqlasqan kelbetlikler qaysılar?
4. Altınshı gápte qanday almasıq túrleri qatnasqan? 
Sáskede gúres qaytadan dawam ettirildi. Palwanlardıń sharshaǵanı málim 
bolıp tursa da, háreketleri jedelli. Iranlı keshe ózine isenimli edi, búgin ádewir-
aq basılǵan, hátte, qorqıńqırap háreket etip júripti. Ernazar búgin biraz ózgergen, 
?
!
!
!

---

56
keshegidey kúyinip shırppa-shırp asıla bermeydi, júdá ǵaybar salmaq penen 
umtılıp, geyde alıstan-aq ıńırsıp jambas uradı. Ol gúńirenip jambas urǵan sayın 
tamashagóyler qosıla shuwlasıp «há Ernazar, há qaraqalpaq» desip ıńırsıydı. 
Kún túslikke tirelgen máhálde ekewi-ám suwǵa shomılǵanday boldı da, 
kózlerine ter quyılıp, alma-gezek súrnigiwlerge qaradı. Bir waqıtta heshkimge 
elespesiz bir payıtın tawıp Ernazardıń «Hap!» dep bir ǵaybarlanǵanı máttal, jurt 
iranlınıń ayaǵı jerden kóterilip, Ernazardıń qushaǵında baratırǵanın kórdi.
Tapsırma 2.4.
1. Gúresip atırǵan Ernazar menen iranlınıń jaǵdayın kelbetlikler 
menen beriń.
2. Sáske, túslik, ımırt sózleriniń mánilik ózgesheliklerin aytıń. 
3. «Ǵaybarlanıw» sózin sinonim sózi menen almastırıp beriń. 
Ernazar sol páti menen kem-kem ekshep iranlını kókiregine kóterdi de 
xannıń shárdáresiniń aldına aparıp shúy tóbesinen tasladı. Iranlı qazıqtay qadalıp 
barıp qaq arqasınan tústi. 
Tamashagóyler quwanıshtan «Yasha, Ernazar!» desip shuw ete qaldı. 
Birazlardıń betlerin quwanısh kóz jasları juwdı, hátte, xannıń da kózlerinen 
quwanısh jası mólt etti.
– Biylik shapanı! – dep súrenledi xan.
Bas wázir ushıp túrgeldi de, Ernazarǵa qızıl móreli shapan ákelip japtı. 
– Há, palwan qaraqalpaq! – dedi xan Ernazardıń atın umıttı. – Kózleriń ala 
eken, saǵan «Alakóz palwan» degen laqap beremen. Alakóz, ullı Xiywanıń dańqın 
kótergeniń ushın búginnen baslap óz ruwıńa biyseń! 
– Qullıq, ullı xanımız, – dep Ernazar qol qawsırdı. 
(«Qaraqalpaq dástanı»)