|
Xalıq aralıq terrorizmge qarsı gúres.
Xalıq aralıq terrorizm tekǵana sırtqı, bálki ishki qáwipsizlikke de qatnasi bar másele bolıp tabıladı. Sebebi terrorshiliq shólkemleri jawıngerlik usılları menen húkimet ushın gúresiwshi gruppalardı qáliplestiriw, olardı hár tárepleme xoshametlew hám qollap quwatlawǵa umtıladı.
Oraylıq Aziya mámleketleri ushın xaliq-araliq terrorizmniń qáwipi 1990 jılda Namangan hám Andijanda, 1990 - 1996 jıllarda Tadjikistan daǵı puqaralıq urısı hám waqıyalar dawamında, 1999 jıl 16 fevralda Tashkent qalasında, 1999 -2001 jıllarda Kirgizstandıń Botken, Ózbekstannıń Surxandaryo hám Tashkent wálayatlarında, 2004 jıldıń mart - aprel aylarında Tashkent qalası hám Buxoro wálayatlarında, 2004 jıldıń 11- 13 may kúni Andijan wálayatında ámelge asırılǵan terrorshiliq háreketleri mısalında ózin kórinisin payda etdi.
Ǵárezsizlikke erisken Ózbekstan Respublikası xalıq aralıq terrorizmniń ulıwma dunyalıq kólemdegi qáwipi ekenliginen jáhán jámiyetshiligi menen birge oǵan qarsı gúresiw kerekligin jáhánnıń abıroylı minberlerinde járiyaladı. Atap aytqanda, Ózbekstan Respublikası Prezidenti Islam Karimov 1993 jıl 28 sentyabrde Birlesken Milletler Shólkemi ( BMT) Bas assambelyasiniń 48 sessiyasında bayan etken bayanatinda jáhán jámiyetshiliginiń Afganistan mashqalasın izbe-iz úyreniw hám sheshiwge shaqırdı. Keyinirek 1998 jılda Prezidentimiz ǵayratı menen shólkemlesken " 6+2" toparın BMT baslıqlıǵı astında 1998-1999 jıllarda alıp barılǵan iskerlik Afganistan terrorshiliqqa qarsı gúresde úlken áhmiyetke iye boldı. Bul gruppa Afganistan menen shegara qatar 6 mámleket: Kitay, Ózbekstan, Pakistan, Iran, Tadjikistan, Turkmenistan hám region sırtından tásir kórsetip turǵan eki mámleket AQSH hám Rossiya wákillerinen shólkemlesken edi.
El basshısımizning 1999 jılda Evropa Qawipsizlik hám sheriklik Shólkeminiń ( EHHT) Istanbul de bolıp ótken sammitte 2000 jıldıń 7-8 sentyabr kúnleri Nyu-Yo'rkda bolıp ótken BMT bas assambleyasınıń " Mıńjıllıq Sammiti" de, BMT strukturalarında terrorizmge qarsı gúres xalıq aralıq orayın dúziw usınısına sáykes tárizde 2001 jıldıń 28 –sentybrinde BMT sheńberinde terrorizmge qarsı gúres komiteti duzildi.
Sonday kelisimlik tiykarında Ózbekstan - AQSH sherikliginde islengen xalıq aralıq terrorizmge qarsı gúres boyınsha AQSH áskeriy hawa kúshleriniń trasport hám vertalyotlariga Afganistanda qıdırıw -qutqaruv hám adamgershilik járdemin ámelge asırıw ushın hawa aymaǵı ( Xanabod rayonı ) ashıp berilip, terrorizmge qarsı waqtınshalıq paydalanıw múmkinshiligi jaratıldı.
Ózbekstannıń xalıq aralıq terrorizmge qarsı alıp baratırǵan siyasatınıń maqseti regionda global kólemde tınıshlıq, turaqlılıqtı saqlaw, mámleket ǵárezsizligi hám gúlleniwi, xalıqtıń erkin jetkilikli turmısın támiyinlew bolıp tabıladı. Respublikamız húkimeti tárepinen terrorizmge qarsı qaratılǵan kóplep xalıq aralıq shártnamalardan házirge shekem BMTniń 12, Evropa Keńesi sheńberinde bolsa 7 xalıq aralıq shártnamaları qol qoyıldı.
Bulardan tısqarı, Ózbekstan xaliq-araliq terrorizmge qarsı gúres degi qatnasıwı regionlıq shólkemler degi iskerliginde de kórinetuǵın bolmaqda. Atap aytqanda, Ózbekstan Evropa Qáwipsizlik hám sheriklik Shólkemi ( YeHHT), Oraylıq Aziya sherikligi Shólkemi ( MOHT) hám basqalar. Ózbekstannıń bunday shólkemler degi qatnasıwı, ǵayratı, global qáwipsizlik hám turaqlılıqtı támiyinlewde mámleketimizdiń tutqan ornı zárúrli ekenligin tastıyıqlaydı.
Terrorizmga qarsı gúresde 2000 jılda " Terrorizmga qarsı gúres tuwrısında" gi nızamnıń 4-statyasında terrorizmge qarsı gúrestiń tiykarǵı principlerı anıq kórsetilip berilgen. Olar tómendegilerden ibarat :
• nızamlılıq ;
• shaxs nızamları, erkinlikleri hám nızamlı mápleriniń ústinligi;
• terrorizmniń aldın alıw ilájları ústinligi;
• jazaniń anıqlıǵı ;
• terrorizmge qarsı gúrestiń áshkara hám noashkara usıllarınıń
ústinligi;
• qosilatuǵın kúshler hám qurallar tárepinen terrorshiliqqa qarsı ótkerletuǵin operatsiyasına basshılıq qılıwda óz basımshalıq.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
