«Улы7ма техникалы3 п1нлер» кафедрасы о3ыты7шыларыны4 2011-2012- о3ы7 жылыны4 ы-ярым жыллы2ында 5тету2ын саба3лар кестеси

LEKCİYA № 6
Tema: İslep shıǵarıwda shawqım hám titrew,

Reje:

1. 
   Shawqim hám titrew haqqinda uliwma maǵliwmat.
   
2. 
   Shawqim hám titrew ge qarsi gúresiw usillari.
   
3. 
   Shawqimnan qorǵaniw usillari hám qurallari.
   
4. 
   Titrewden qorǵaniw usillari hám qurallari.
   

Shawqim hám titrew qatti, suyiq, gaz tárizli hám basqada denelerdiń mexanikaliq terbelisleri. Normadan joqari uzaq tásir etken shawqum hám titrewler keyinrek organizmniń ziyanlaniwina, asqazanınıń islew funktsiyasınıń buzılıwına, júrek, qan-tamır keselliklerine hám qulaqtıń esitpey qalıwina , awir kásip keselliklerdiń kelip shiǵiwina sebepshi boladi.

Tinishliqti buzip, paydali dawis esitiwge kesent beretuǵin dawislarǵa shawqim delinedi.

Titrew qatti deneler, mashina uskenelerdiń terbelisi ku shli, keskin hám uzaq daqam etken shawqim hám titrewler insanniń den sawliǵina unamsiz tásir kórsetip, nátiyjede insandi kóp sharshatadi, jumis ónimdarliliǵin páseytedi, nerv hám jurek sistemasiniń jumisin búzadi.

Insanniń esitiw organi mexanikaliq terbelisiniń 16-20000 Gts ǵa shekem bolǵan tolqinlarin esitedi. 1 5 Gts tan tómen shastotadaǵi shawqim infradawis, 20000 Gts tan joqarisi bolsa ultradawis esaplanip, insan organizmine biologiyaliq tásir kórsetedi.

Shawqım – tiykarınan kóp mashina hám mexanizmler isletiletuǵın orınlarda, yaǵnıy, texnologiyalıq protsesslerde payda boladı. Shawqımnıń kúshi ditsibellerda ólshenedi. Ápiwayı shawqımnıń kúshi 40 ditsibellge shekem jetedi. Júk mashinasınıń shawqım kúshi bolsa 105-110 ditsibellge ten. 80 ditsibellden joqarı shawqım adam organizmine jaman tásir qıla baslaydı, 120 ditsibellden joqarısı adamnıń nerv sistemasınıń jaraqatlanıwına alıp keledi. Ayrım maǵlıwmatlarǵa tiykarlanıp shawqım adam ómirin 3 jıldan 12 jılǵa shekem qısqartırıwı, jas organizmniń ósiw tezligin 15–57 % shekem kemeytiriwi múmkin.

Titrew - adam organizmine uzaq waqıt dawamında tásir qılatuǵın bolsa, júrek-qan tamır sistemasınıń keselleniwine, qan quramınıń ózgeriwine, gipirtaniyaǵa, esinen ketip qalıwına sebepshi bolıwı múmkin.