Ximiyaliq kinetika hám kataliz 3d-ximiya O'teģulova Kamila

Ximiyaliq kinetika hám kataliz

3d-ximiya O'teģulova Kamila

REJE:

• Ximiyaliq reaksiyalar tezligi
• Reaksiya tezligine ta'sir etiwshi faktorlar
• Kataliz hám katalizatorlar

Ximiyaliq kinetika

Ximiyaliq kinetika- ximiyaliq reaksiyalardiń tezligi haqqindaģi tàliymat bolip, ol ximiyaliq reaksiya tezliginiñ waqit boyinsha o'zgeriw nizamliqlarin úyrenedi. Turli ximiyaliq reaksiya har xil tezlikte baradi.

Barliq reaksiyalar eki klassqa bo'linedi.

Barliq reaksiyalar eki klassqa bo'linedi.

Gomogen hám geterogen reaksiyalar bolip.

Eger reaksiya bir fazada ju'z berse gomogen reaksiya delinedi.

Eger reaksiya bir neshe fazada barsa ( gazlar menen qatti deneler yaki suyiqliqlar reaksiyaga kirise) geterogen reaksiyalar delinedi.

Ximiyaliq reaksiya tezligi -reaksiyaģa kirisiwshi zat konsentratsiyasi waqit birligi ishinde o'zgeriwi menen o'lshenedi.

Ximiyaliq reaksiya tezligi -reaksiyaģa kirisiwshi zat konsentratsiyasi waqit birligi ishinde o'zgeriwi menen o'lshenedi.

Reaksiya tezligine ta'sir etiwshi tiykarģi faktorlar.

reaktivlerdiń konsentratsiyasi (konsentratsiyani asiriw reaksiya tezligin asiradi )

• reaktivlerdiń konsentratsiyasi (konsentratsiyani asiriw reaksiya tezligin asiradi )
• Temperatura ta'siri
• Kaltalizatorlardiń ta'siri
• Reaksiyaga kirisiwshi zatlar ta'biyatina baylanisligi
• Basim

Reaksiya tezligine temperatura ta'siri

Ximiyaliq reaksiyalar reaksiyaģa kirisiwshi molekulalardiñ o'z-ara toqnasiwi na'tiyjesinde payda bolģanliģi sebepli temperatura ko'terilgende reaksiyalardiñ tezligi artadi. Sebebi bunda molekulardiñ háreketleniw tezligi ku'sheyip olardiñ toqnasiw itimaliģi ko'beyedi.

Temperatura hár 10 °C da ko'terilgende reaksiya tezligi shama menen 2-4 ma'rte artadi. Bul Vant-Goff qaģiydasi.

Temperatura hár 10 °C da ko'terilgende reaksiya tezligi shama menen 2-4 ma'rte artadi. Bul Vant-Goff qaģiydasi.

Kataliz

Ximiyaliq reaksiyalardiń katalizator qatnasinda ózgeriwine kataliz delinedi.

Kataliz haqqinda birinshi ilmiy maģliwmatlar XIX ásir baslarinda payda bolģan. 1806-jilda Kleman sulfat kislotani aliw processinde yaģniy, SO2ni oksidlenip SO3 ke ótiwinde NO niń katalitik tásirin aniqlaģan.

1811-jilda Kirxgof kraxmaldi glyukozaģa aylaniwin suyiltirilģan H2SO4 tezlesiwin tabadi. 1833-jilda Mitsherlix sulfat kislota qatnasinda spirtlerden efirler alģan .

1811-jilda Kirxgof kraxmaldi glyukozaģa aylaniwin suyiltirilģan H2SO4 tezlesiwin tabadi. 1833-jilda Mitsherlix sulfat kislota qatnasinda spirtlerden efirler alģan .

Kataliz degen ati 1835-jilda Berselius márte berdi.

1871-jilda Zaytsev birinshi márte palladiy katalizatorin nitrobirikpelerdi gidrogenlep aminler aliwģa qollaydi. Inataev katalizdi joqari basimda alip bariwdi usinis etti.

1871-jilda Zaytsev birinshi márte palladiy katalizatorin nitrobirikpelerdi gidrogenlep aminler aliwģa qollaydi. Inataev katalizdi joqari basimda alip bariwdi usinis etti.

Katalizator- reaksiyaģa qosilģanda reaksiya tezligin asirip, o'zi sariplanbay qalatuģin zatlar.

Katalizator- reaksiyaģa qosilģanda reaksiya tezligin asirip, o'zi sariplanbay qalatuģin zatlar.

Katalizator qatnasinda baratuģin reaksiyalarģa katalitik reaksiyalar delinedi.

Kataliz túrleri:

Kataliz túrleri:

Gomogen hám geterogen

Gomogen katalizde reaksiyaģa kirisetuģin zatlar da, katalizatorlarda bir xil fazada boliwi lazim

Geterogen katalizde reagentler hám katalizatorlar basqa-basqa fazalarda boladi

Katalizatorlarģa basqa zatlar aralastirģanda tómendegi 3 processtiń biri boliwi múmkin

Katalizatorlarģa basqa zatlar aralastirģanda tómendegi 3 processtiń biri boliwi múmkin

• Katalizatorda ózgeris bolmaydi
• Katalizatordiń tásiri kúsheyedi
• Katalizatordiń tásiri pásiyedi

Katalizator tásirin kúsheytiretuģin zatlar promotorlar delinedi. Misali: nikelge 1% seriy qosilsa oniń aktivligi 20 márte artadi.

Katalizator tásirin kúsheytiretuģin zatlar promotorlar delinedi. Misali: nikelge 1% seriy qosilsa oniń aktivligi 20 márte artadi.

Ammiak sintezinde katalizator sipatinda isletiletuģin temirge siltili metall hám alyuminiy oksidleri qosilsa temirdiń katalizatorliq tásiri artadi.

Roginskiy hámme katalizatorlar sirtinda promotor barliģin kórsetedi, hár qanday taza katalizator sirtina júda az muģdarda gazler jutilģan bolip, olar promotorliq waziypasin atqaradi.

Roginskiy hámme katalizatorlar sirtinda promotor barliģin kórsetedi, hár qanday taza katalizator sirtina júda az muģdarda gazler jutilģan bolip, olar promotorliq waziypasin atqaradi.

DIQQATLARIN’IZ USHIN RAXMET!!!