Udk 575. 581 Magistratura bo‘limi Ekologiya va botanikakafedrasi

 

---

37 
2.2.Tadqiqot manbalari. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 1-rasm. 
 
 
 
 
 
G‘o‘zaning “Andijon-36” navi
O‘zPITI 
Andijon 
filiali 
seleksioner olimlari tomonidan 175-
F, 
Andijon-13 
x 
Andijon-21 
navlarini chatishtirib olingan duragay 
avloddan ko‘p marta tanlash yo‘li 
bilan yaratilgan.
Morfologik va xo‘jalik uchun 
qimmatli belgilari: 
Poyasining 
shakli: 
silindrsimon,
Poyasining bo‘yi: 100-120 sm 
Shoxlanish tipi: 1-tip, 
Poyasining xususiyatlari: Mustahkam 
yotib qolmaydi 
Xosil shoxi: 5-6 bo‘g‘indan chiqadi,
O‘suv shoxi: 0-2 dona 
Bir ko‘sakdagi paxta vazni: 5,0-6,0 
gr, 1000 dona chigit vazni: 108 
gramm 
Xosildorligi: 41,1-47,5 ts/ga,
O‘suv davri: 126-127 kun

---

38 
Tolasining sifat ko‘rsatkichlari: 
Tolasining tipi: IV- tip,
Shtapel uzunligi: 35-36 mm 
Tolasining chiqishi: 39.6 %, 
Tolasining pishiqligi: 4.6 g/kuch 
Nisbiy uzilish uzunligi: 28.4 g.k.teks,Metrik raqami: 6130 Mikroneyri: 4,6 
 
Yetishtirish agrotexnikasi. 
2005 yil Andijon viloyatining Izboskan tumanidagi hozirgi “Andijon 
paxtachilik sara urug‘lari” dastlabki urug‘ ko’paytirish fermer xo‘jaligida gektar 
xisobidan 47,5 sentner hosil olingan. Shuningdek shu tumanning Andijon 
shirkat xo’jaligida 300 ga maydonga ekib, gektar xisobidan 41,1 sentner xosil 
olingan. Bu nav 2009 yili rayonlashtirilgan.
Andijon-36 navining ko‘chat qalinligi gektariga 80-85 ming tupgacha 
bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Ekish tartibi esa 60x20-1, 90x10-1, 90x15-1 
bo‘lishi zarur. Navning unumdorligi past, toshloq, qumoq tuproqlarda 100-110 
ming tup bir gektarda ko‘chat qoldirib parvarishlash kerak. Bu navdan yuqori 
hosil yetishtirishda sug‘orish alohida ahamiyatga ega. Sug‘orish 1-2-1, 1-2-1 
bo‘lib gullashgacha 1, gullash va mevalash davrida 2-3 marta, ko‘saklarni 
ochilishi oldidan bir marta sug‘orish zarur.
Birinchi suv asosan shonalash davrida qo‘yiladi. Bunda yer osti suvining 
joylashishiga qarab alohida e’tibor beriladi. Sizot suvlari 2-metrgacha 
chuqurlikda joylashgan birinchi suvni qiyg‘os shonalash davrida berish kerak. 
Sizot suvlari ikki metrdan chuqur joylashgan maydonlarda g‘o‘zaning rivojiga 
qarab 6-7 chinbarg hosil bo‘lganda ham birinchi sug‘orish o‘tkazilishi mumkin. 
Keyingi sug‘orishlar o‘simliklarning holatiga qarab o‘tkazilaveradi.
Bunda sug‘orish muddati o‘simliklarning gullarining joylanishiga qarab 
belgilanadi. Xususan gullarining joylashishi o‘rtacha 6-7 shoxda navbatdagi suv 
qo‘yilsa, 4-5 shoxda gul ochilganda, keyingi suv qo‘yiladi. Ko‘saklar ochila 
boshlaganda esa gullar 3-4 shoxda paydo bo‘lganda o‘tkaziladi. Gullar 
joylashadigan shoxlar o‘suv nuqtasidan pastki tomon sanaladi. Sug‘orishda bu 
usulga amal qilish ertaki va sifatli paxta hosili olishni ta’minlaydi. 

---

39 
Andijon-36 g‘o‘za navining har bir o‘simlikda o‘rtacha 14-15 hosil shoxi 
paydo bo‘lganda chilpish lozim. Defolyatsiya esa ko‘saklarning 50% ochilganda 
amalga oshiriladi. Dalalardagi paxta hosilini 60-65% pishganda terimni boshlash 
mumkin. Yangi g‘o‘za navining biologik xususiyatlarini xisobga olgan xolda 
to‘g‘ri agrotexnika qo‘llash yuqori sifatli va erta hosil yetishtirishni ta’minlaydi.
Nav mualliflari: M.Dadajonov, A.Kosimov, X.Egamov, T.Komilov, 
O.Maxmudov, R.Ismadiyarov.(1-rasm).