Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

31.4. Berilgen teksttegi sózlerge sorawlar qoyıń. Gápten tolıqlawısh, anıqlawıshlardı tabıń.
«Tiri shax» ápsanası
Tariyx neshe mıń jıllarǵa barıp taqalatuǵın diyarımızda ásirler ótsede óz salawatın, qádir – qımbatın, kórinisin joǵaltpay kiyatırǵan gózzal esteliklerimiz júdá kóp. Olardıń hár biri haqqında xalıq arasında ápsana hám haqıyqatlıqlar júr.
Tiri shax ápsanası
Ráwiyatlarǵa qaraǵanda Qusam Ibn Abbos payǵambarımız Muhammad (s.a.v.) dinin jayıw ushın Samarqandqa kelip, qalaǵa jaqın jerdegi úńgirdi ózine mákan etip alıptı hám bul jerde jasap, adamlardı haq jolına shaqıra baslaptı. Onıń jaqsı qulqı, ádalatlı gáp sózleri insanıylıqqa shaqırıwshı aqıl – násiyatları, shiyrin sózliligi hám ájayıp waz aytqanları zaya ketpey, adamlar káliyma keltirip, birim – birim musılman bola baslaptı. Usıǵan ulı Sayid áskerleri arasında Zevarshax degen jigit bolıp, ol qala hákiminiń qızına ashıq eken. Qusam Ibn Abbos «qız musılman bolmaǵansha, oǵan úyleniwge bolmaydı» depti. Bunnan ǵázeplengen Zevarshax qız tárepke ótip ketipti hám Qusam Ibn Abbostan ósh alıw ushın namaz payıtında áskerlerdi baslap kelipti. Qusam Ibn Abbos olardı kórip, úńgirge kirip ǵayıp bolıptı hám qaytıp shıqpaptı. Sol sebepli bul tóbelik házirge shekem Shaxi Zinda yaǵnıy «Tiri shax» dep atalıp kiyatır. (Gazeta materiallarınan).
31.5. Berilgen tekstti qaraqalpaqshaǵa awdarıń.
Muqaddas qadamjolar
«Muhtaram fuqaro, saltanatimdan mangu bir nishona qoldirmoq maqsadida ajib bir inshoot bunyod etishga azm eturman. U shunday bir obida bo’lsinki, shuhrati etti iqlimga taralsin… Aning tarixini chizib, bunyod etadigan memor va ustazodalarga ko’p hadya inom etilur!»
Amir Arslonxonning mashvaratda aytgan ushbu gaplaridan bir oy o’tgach, memoru ustazodalar o’z chizmalarini amirga ko’rsatib, tarifini bayon etishadi. Hamma rejasini bayon etgach, o’rtaga bir yigit chiqadi va qo’lidagi xitoy qog’oziga chizilgan inshoot chizmasini amirga uzatadi. Arslonxon uchi samoga qadalgan chizmaga hayrat bilan tikilib qoladi va nihoyat yigitga savol beradi.
- Bunday inshootni barpo etishdan maqsad nedur?
- Maqsad – alo hazratlarining muborak ismini mangulikka muhrlamoqdir.
- Ehtiyoj nadur?
- Muazzin aning ustidan mo’min – musulmonlarni Yaratganga sajda etishga davat etur, minora cho’qqisida o’rnatilgan mashala cho’lda ravona karvonlarni adashtirmay, Buxoroyi sharifga etaklab kelur.
Minorada sergak turgan posbonlar saltanatingizga tajovuz qilmoqchi bo’lgan dushmanlardan ogoh etur va nihoyat, minora muborak davringizda muqaddas shahrimizda qurilajak boshqa buyuk binolarning ibtidosi bo’lajak….
Mana shu tariqa Arslonxon buyrug’i bilan shahar markazida Minorai kalon qad rostlaydi.
31.6. Gazeta – jurnallardan, internet materiallarınan Tashkenttiń teleminarası, mustaqillik maydanı, Samarqandtaǵı tariyxıy orınlar haqqında maǵlıwmatlar toplań.
Toplaǵan maǵlıwmatlarıńızdaǵı gáplerden baslawısh, bayanlawısh, anıqlawısh, tolıqlawısh sózlerdi tabıń.
Terminlerdi salıstırıń