Учебное пособие по предмету «Каракалпакский язык» написано и утверждено на основе учебного плана и рабочей программы. Учебное пособие предназначено для студентов высших учебных заведений, обучающихся по специальности на узбекском языке

15.8. Tapsırma. Berilgen tekstlerden qara sóz benen jazılǵan prozanıń, qosıq penen jazılǵan poeziyanıń bir – birinen ayırmashılıǵın tabıń.
«Rotorın sıtıp aldı»
Kólik kemtar waqıt, 1959 – jılı dekabr ayında Tilewbergen shayır xızmet saparı menen Kegeylige baratuǵın bolıp, jolshıbay júk mashinasına minedi. Jolda suwıqqa tońıp turǵan eki kempirdi kórip, úsh adam miniw qadaǵan ekenin bilse de shofyorǵa:
- Ájelerdi alıp keteyik, suwıqqa qatıp qalar, «GAI» toqtatsa, ózim juwap bereyin, – dep moynına aladı.
Aytqanınday Kegeylige kirgen jerde bular mingen mashinanı avtoinspetsiya xızmetkerleri toqtatadı.
Bular: «Qudayǵa shúkir jetip keldik, suwıqqa qatpaǵan payda» – dep jalınsa da «GAI»lar tıńlamaydı. Basqa jigitler shayırdı tanıp «uyat bolar qoyaǵoyayıq», – dese de birewi baslıǵı qusaydı:
- Meniń atımdı Sáden deydiler! Hesh kimnen qorqatuǵın jerim joq, sıtıp alaman, dep mashinanıń rotorın alıp qoyadı. Ózi más eken.
Tilewbergen shayır rayon basshısı jayına, májilis bolıp atırǵanına qaramastan kirip kelip, bolǵan jaǵdaydı aytadı.
Sol jerde jańaǵı GAI shaqırtıp alınıp, xalıq aldında keshirim soraǵan, qopallıǵı ushın, «hámeli sol jerde sıtıp alınadı». Sondaǵı Tilewbergenniń minberge shıǵıp aytqanınan:
Kegeylige kelip edik,
Kirgen jerde kútip aldı.
Bizler mingen mashinanıń
Rotorın sıtıp aldı.
- Meniń atım Sáden, – deydi.
Men qorqaman neden! – deydi.
- Kegeylige kelgenlerden
Alatuǵın qádem deydi.
Ózi kútá shaqqan eken
Júz grammdı qaqqan eken
«Eki kempir mingizdiń» dep
Úlken gúna tapqan eken. (T.J. «Ómirińniń ózi filosofiya»).
15.9. Tapsırma.
1) Ózlerińiz kórkem shıǵarmalardan mısallar tabıń. Prozalıq, poeziyalıq uslublardıń ayırmashılıǵın túsindirip beriń.
2) Alǵan mısallarıńızda tildiń qanday kórkemlew qurallarınan paydalanǵanlıǵın talqılań.
Awızeki sóylew uslubı
Awızeki sóylew uslubı – bul xalıqtıń kúndelikli turmısta bir – biri menen tuwrıdan – tuwrı qatnas jasawı, sóylesiwi. Ol kóbinese dialog sıpatında iske asadı.
Ádebiy tilde sózlerdiń, grammatikalıq formalardıń, gáptiń qáliplesken túrde qollanılıwın talap etetuǵın bolsa, al awızeki sóylew tilinde sózler, sóz dizbekleri, gápler ózgertilip te aytıla beredi.