Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

a 
b
a 

---

250 
chiqarib, cho‘p va qum zarrachalaridan turli xil shakldagi uyachalar (g‘ilofchalar) 
yasaydi va ana shu naysimon uychalarning ichida yashaydi. Uychalarning shakllariga 
qarab buloqchilarning turlarini va avlodlarini aniqlash mumkin. Qurtlaridan erkin 
g‘umbaklar rivojlanib, shu katakchalarda yashaydi va ular harakatlanish qobiliyatiga 
ega. Buloqchilarning qurtlari suv muhitiga talabchan, toza, kislorodga boy, ma’lum 
haroratdagi suvlarda yashab, mayda suv hayvonlari va suv o‘tlari bilan oziqlanadi.
Ko‘pchilik turlarining qurtlari tog‘ mintaqalaridagi daryo va ko‘llarda uchraydi. 
Buloqchilar turkumiga 6000 ga yaqin tur kiradi. MDH da 600 ga yaqin turi, 
shu jumladan O‘zbekistonda 50 ga yaqin turi aniqlangan. Shulardan – 
Agapetus 
bidesis, A. cocandicus, Tinodes turanica, Echomus tenellus, Psychomyia usitata, 
Hydropsyche gracilis
va boshqa turlari keng tarqalgan.
Buloqchilar kunliklar va bahorilar singari baliqlarning asosiy ozig‘i 
hisoblanadi. Ayrim buloqchilar qurtlari sholi maysalarini yeb, ziyon ham keltirish 
mumkin (Uzoq Sharq, Yaponiya).
Chayonpashshalar 
(Mecoptera)
turkumi.
Bu turkum vakillarining kattaligi 
o‘rtacha yoki kichikroq. Ular tashqi ko‘rinishidan chayonlarga juda o‘xshaydi, ya’ni 
qorin qismining uchi yuqori tomonga qayrilgan bo‘lib, chayonlarning dumini 
eslatadi. Lekin chayonlardan keskin farq qilib, ularning ikki juft to‘rsimon, bir-biriga 
o‘xshash qanoti va bir juft uzun ipsimon mo‘ylovi bo‘ladi. Bosh qismi xartumcha 
ko‘rinishda cho‘ziq, past tomonga yo‘nalgan, og‘iz apparati kemiruvchi tipda 
tuzilgan (92-rasm, B).
92-rasm. Chayonpashshalar turkumi:A-oddiy chayonpashsha 
(Panorpa communis);