Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

 
 
6-rasm. Pashshaning yalovchi og‘iz organlari: 
1-pastki jag‘ paypaslagichi, 2-yuqori lab,
3-gipofarinks, 4-filtrlovchi apparat naychalari, 5-og‘iz teshigi, 6-pastki lab yuzasi, 7-pastki lab.
Hasharоtlarda bоshni tanaga tutashish tiplari asоsan ikki хil: gipоgnatik-оg‘iz 
bo‘laklari pastga qaratilgan (chigirtkalar) va prоnatik-оg‘iz bo‘laklari tananing оldi 
qismiga qaratilgan (sassiq qo‘ng‘izlarda). Bulardan tashqari ba’zan оg‘iz bo‘laklari 
qоrniga egilgan, оldingi оyoqlariga juda ham yaqinlashgan-opistоgnatik tipda bo‘lishi 
mumkin (saratоnlarda, o‘simlik bitlarida).
Gipognatik tipdagi boshli hasharotlarda og‘iz
teshigi tananing umumiy 
chizig‘iga to‘g‘ri kelmaydi, prognatik tipdagilarda esa og‘iz
apparati tananing 
umumiy uzunasi o‘qi bo‘ylab joylashgan bo‘ladi (7-rasm).
Gipognatik 
bosh 
o‘simlikxo‘r 
hasharotlar 
uchun 
xos. 
Bularga 

---

52 
chigirtkasimonlar, ko‘pchilik qandalalar va qo‘ng‘izlar kiradi. Chunki bu tipdagi bosh 
ovqatni pastdan olib oziqlanishga moslashgan. 
Yirtqich hasharotlarning boshi prognatik tipda bo‘ladi. Chunki boshning 
oldinga yo‘nalganligi o‘ljani tutish va hujum qilish uchun qulaydir. 
Bulardan tashqari, ba’zan og‘iz
bo‘laklari ko‘krak qismiga qaratilgan va 
oldingi oyoqlariga juda ham yaqinlashgan bo‘ladi. Bunga opistognatik tipdagi bosh 
deb aytiladi. Opistognatik tipdagi bosh saratonlarda, tripslarda va boshqa sanchib-
so‘ruvchi hasharotlarda uchraydi.
7-rasm. Hasharоt bоshlarining tanasiga tutashish tiplari: 
a-prоgnatik bоsh; b- gipоgnatik bоsh; v-оpistоgnatik bоsh.
 
Muhоkama uchun savоllar:
3. Hasharоtlarning bоsh qismida qaysi оrganlari jоylashgan? 
1. Hasharotlar mo‘ylovining vazifasi nimadan iborat? 
2. Hasharotlar mo‘ylovlarning xillarini sanab bering.
3. Hasharоtlarning mo‘ylоvlari qanday qismlardan iborat?
4. Hasharotlarning og‘iz
apparatini xillarini sanab bering.
5. Kemiruvchi tipidagi og‘iz apparatini tuzilishini tushuntiring.
6. Kemiruvchi-so‘ruvchi tipidagi og‘iz apparatini tuzilishini bayon qiling.
7. Gipognatik bosh haqida ma’lumot bering. 
8. Opistognatik tipdagi boshni izohlang. 
9. Prognatik tipdagi bosh haqida ma’lumot bering.