Учебно-методический комплекс по "Энтомологии" подгатовлен на основе современной педтехнологии. Настоящий комплекс подготовлен на основании действующей

Suvsar qo‘ng‘izlar 
(Hydrophilidae)
oilasi
vakillaining tanasi suzuvchi tipda, 
nafas olish teshikchalari ustqanotlari ostiga o‘rnashgan. Qo‘ng‘izlar ustqanotlari uchi 
va qorincha oralig‘idagi katakchani suv betiga vaqt-vaqti bilan chiqarib, havo zapasi 
yig‘ib oladi. Suvsar qo‘ng‘izlar quruqlikda ham yashay oladi. Qo‘ng‘iz va lichinkalar 
suvdagi umurtqasiz hayvonlar bilan oziqlanadi, yirik turlari mayda baliqlarga ham 
hujum qilishi mumkin. Ular mayda qisqichbaqasimonlar, itbaliqlar, baliq chavoqlari bilan 
oziqlanadi. Bu qo‘ng‘izlar baliqchilikka katta ziyon keltirishi mumkin.
Qora suvsar
 
qo‘ng‘iz 
(Hydrous afferinus)
ning uzunligi 34-40 mm bo‘lib, rangi 
qora yaltiroq. Orqa oyoqlari suzuvchi. Tuxumlarini maxsus tuxum qobig‘iga to‘p-
to‘p qilib o‘ralgan holda suv o‘simliklariga biriktirilgan holda qo‘yadi. Yirtqich 
lichinkalari va voyaga yetgan qo‘ng‘izlar ko‘plab zararli hasharotlar (chivin, pashsha 
va boshqa hasharotlar) lichinkalarini qirib foyda keltiradi. Qo‘ng‘izlar eski hovuzlar va 
tinch oqadigan suv havzalarida yashaydi; suzgichga aylangan keyingi oyoqlari yordamida 
suzadi. Oldingi oyoqlari esa o‘rmalash va o‘ljasini tutish uchun xizmat qiladi. Ular ham 
atmosfera havosidan nafas oladi. Qo‘ng‘iz suv yuzasiga ko‘tarilganida traxeya naychalariga 
va ustqanoti ostiga havo g‘amlab oladi. Suvsar qo‘ng‘izlar bir suv havzasidan ikkinchisiga 
uchib o‘tishi ham mumkin.
Turlixo‘rlar 
(Polyphaga) 
kenja turkumi
vakillarining orqa oyoq toschalari 
qorinchasining birinchi sterniti chetiga yetib bormaydi va harakatchan o‘rnashgan. 
Panja tuzilishi har xil. Urug‘donlari anchagina mukammal tuzilgan, bir qancha 
naychalar yoki xaltachalardan tashkil topgan; malpigi naychalari turli xilda. 
Lichinkalari chuvalchangsimon, oyoq panjalari juda aniq
 
ajralmagan, bir tirnoqli. Bir 
nechta bosh oila va oilalarga bo‘linadi.