Uchburchakning yuzi

Ta’limiy: Dars jarayonida oʻquvchilarga mavzu yuzasidan, ya’ni uchburchak 
yuzasini hisoblash usullari yuzasidan tushunchalar berish. Oʻquvchilarning fanga 
oid bilim va koʻnikmalarini oshirish.
Tarbiyaviy: Oʻquvchilarning komil inson boʻlib ulgʻayishlari uchun ularni 
bilimga boʻlgan hurmat va oʻz kuchlariga boʻlgan ishonch ruhida tarbiyalash.
Rivojlantiruvchi: 
Oʻquvchilarning 
matematik 
hisoblash 
va 
fikrlash 
qobiliyatlarini oshirish. Geometrik shakllar haqida bilimlarini boyitish. Ularning 
tafakkuri va nutqini oʻstirish.
Dars koʻrgazmali qurollari va jihozlari: Yozuv doskasi, rangli boʻrlar, 
mavzuga doir suratlar, kompyuter va proektor.
Darsda qoʻllaniladigan interfaol usullar: “Aqliy hujum”, “Diqqatni 
jamlash”, “Aqlni jarxlash”, “Uchburchakli jumboq”, “Mustaqil ish”, “Munozara 
bahs” va “Suhbat”
Darsning vazifalari: Mavzuni oʻquvchilarga tushuntirib berish, mavzu 
mazmunini ularga yetkazib berish, oʻquvchilarning mavzuga oid bilimlarini 
tekshirib koʻrish, suhbat munozara, savol-javob, mashqlar bajarish orqali 
oʻquvchilarning mavzu yuzasidan xulosa chiqarishlariga va chiqarilgan 
xulosalarning mohiyatini tushunishlariga erishish. Ularning bilimlarini baholash.
Kutilayotgan natijalar 
Oʻqituvchi: Oʻquvchilarning oldin olgan bilimlarini esga olish asosida 
ularning faolligini oshiradi, geometrik sodda shakllarning nomlarini eslatadi, qisqa 
vaqt 
ichida 
mavzuni 
barcha 
oʻquvchilar 
oʻzlashtirishlariga 
erishadi, 
oʻquvchilarning oʻrganganlarini amalda qoʻllashi, mustaqil izlanishi, darslikdan 
tashqari manbaalar bilan ishlashlari uchun imkoniyat yaratib beradi.
Oʻquvchilar: Yangi olgan bilimlari bilan oʻzlaridagi bilimlarini boyitadi, dars 
mobaynida fikrlaydi, mushohada yuritadi. Janoa bilan ishlashni ham yakka tartibda 
ishlashni ham oʻrganadi, nutqi rivojlanadi, oʻrganganlari boʻyicha kelib chiqadigan 
xulosalarni ayta oladi, aytilgan xulosalarni toʻgʻri yoki qisman toʻgʻriligini 
tushunadi va izohlab bera oladi.

---

22 
Darsning rejasi:
1.
Tashkiliy qism. (5 daqiqa)
2.
Oʻtgan mavzular yuzasidan suhbat (5 daqiqa, bunda “Aqliy 
hujum”)
3.
Yangi mavzuning bayoni (15 daqiqa)
4.
Mustahkamlash (10 daqiqa, bunda )
5.
Oʻquvchilar bilimlarini baholash (3 daqiqa)
6.
Mavzu yuzasidan xulosa berish va uyga vazifa berish (2 daqiqa)
Darsning borishi.
1.
 
Tashkiliy qism.
Oʻquvchilar bilan salomlashiladi. Davomat olinadi. Uyga vazifalarning 
bajarilishi haqda oʻquvchilardan soʻraladi, uy vazifasi boʻyicha savollar bor-
yoʻqligi soʻraladi, agar savollar boʻlsa ularga qisqroq va aniqroq javoblar beriladi.
2.
 
Oʻtilgan mavzular yuzasidan suhbat.
Uchburchak balandligi tushunchasini berish uchun oʻquvchilar bilan birga 
avval burchak va uning turlari haqida tushunchalar esga olinadi.
16-rasm. Burchak turlari.
Soʻngra uchburchakning balandligi tushunchasi keltiriladi va unga 
oʻquvchilarning yoshlaridan kelib chiqqan holda soddaroq tarif beriladi.
Yuza tushunchasi esga olinadi, yuzani oʻlchash aslida shakl yuzasini yuza 
birligi bilan taqqoslash ekanligi rasmlar yordamida koʻrsatib beriladi.

---

23 
17-rasm.
Toʻgri toʻrtburchakning yuzasini hisoblash formulasi takrorlanadi.
18-rasm.
3.
 
Yangi mavzunig bayoni.
Uchburchak balandligi tushunchasi keltiriladi, oʻquvchilarga uchburchak 
balandligi rasm asosida koʻrsatib beriladi va unga ta’rif beriladi.
17-rasm. Uchburchak balandligi. 
Bunda uchburchak balandligiga uchburchak uchidan shu uch qarshisidagi 
tomonga tik tushirilgan kesma kabi ta’rif berish mumkun. Bunda bir narsani 
hisobga olish kerakki oʻtmas burchakli uchburchakning balandligi uchburchak 
tashqarisida boʻladi, yani tomoniga tushmaydi, berilgan ta’rif barcha 
uchburchaklar uchun ham oʻrinli boʻlishi kerak.
Uchburchakning pastdagi gorizontal tomonini asos deb qabul qilib, shu asos 
qarshisidagi uchning asosdan qancha balandligini koʻrsatuvchi kesma kabi 
tushuntirish samara beradi.
Soʻngra biror uchburchak olinib uning yuzasi toʻgʻri toʻrtburchak yuzasini 
hisoblash formulasi yordamida hisoblanadi, va amalga oshirilgan ishlar natijasida 
uchburchak yuzasini hisoblash formulasi keltiriladi.

---

24 

---

25