Убекистон республикаси олий ва урта махсус таълим вазирлиги toshkent moliya instituti бухгалтерия хисоби ва аудит факултети

Молиявий
 
салоҳият
 
умумий
 
хажмини ва йил 
давомида унинг
 
ўзгаришини аниқлаш.
 
1.
Молиявий 
салоҳият 
таркибини, 
ундаги 
таркибий 
ўзгаришларни аниқлаш. 
2.
Молиявий салоҳият холатини ифодаловчи ўз маблағлари 
билан боғлиқ бўлган кўрсаткичларни аниқлаш, баҳолаш ва таҳлил 
қилиш. 
3.
Молиявий салоҳият холатини ифодаловчи четдан жалб 
қилинган маблағлар билан боғлиқ кўрсаткичларни баҳолаш ва таҳлил 
қилиш. 
4.
Молиявий 
салоҳият 
самарадорлигини 
ифодаловчи 
кўрсаткичларни аниқлаш ва уларни таҳлил қилиш. 
5.
Молиявий салоҳият самарадорлигига таъсир этувчи омилларни 
аниқлаш ва таҳлил 
қилиш. 
6.
Молиявий 
салоҳиятдан 
самарали 
фойдаланиш 
чора-
тадбирларини ишлаб чиқиш ва шу 

---

 
бўйича тегишли бошқарув ўарорларини ўабул қилиш учун 
ахборотларни тайёрлаш. 
Молиявий салоҳият бу анча кенг ўамровли тушунча, шу 
туфайли уни битта ёки бир қанча кўрсаткичлар билан ифодалаб 
бўлмайди. Уни ифодалаш учун кўрсаткичлар тизимиданфойдаланиш 
мақсадга мувофиқдир. Бироқ кўрсаткичлар тизими бу бир қанча 
кўрсаткичлар тўплами деган гап эмас. 
Кўрсаткичлар тизими деганда бир категорияга мансуб бир қанча 
кўрсаткичларни маълум белгилари бўйича аниқ гурухларга бўлинган 
кўрсаткичлар туркуми тушунилади. 
Молиявий салоҳиятни ифодаловчи кўрсаткичларни иқтисодий 
мазмуни жихатидан икки гурухга бўлиш мумкин: 
1.
Молиявий салоҳият холатини ифодаловчи кўрсаткичлар. 
2.
Молиявий салоҳият самарадорлигини ифодаловчи кўрсаткичлар. 
Хар иккала гурух кўрсаткичларига хам бир қанча 
кўрсаткичлар киради ва улар мажмуаси кўрсаткичлар тизимини 
ташкил қилади. Молиявий салоҳият самарадорлигини ифодаловчи 
кўрсаткичлар асосан унинг қандай фойдаланаётганидан далолат 
беради. Бу кўрсаткичлар асосида натижа билан молиявий салоҳият 
ўртасидаги нисбат ётади. Булар хам бир қанча гурухларга бўлинади: 
1.
Мс. самарадорлигини ифодаловчи умумий кўрсаткичлар. 
2.
Мс. самарадорлигини ифодаловчи ўз маблағлари билан боғлиқ 
кўрсаткичлар. 
3.
Мс. самарадорлигини ифодаловчи четдан жалб қилинган 
маблағлар билан боғлиқ кўрсаткичлар. 
Шу уччала гурух кўрсаткичлар хам ўз навбатида бир қанча алохида 
гурухларни жамлайди. Шуни алохида таъминлаш жоизки, корхоналар 
молиявий салоҳиятини ифодаловчи кўрсаткичлар хали иқтисодий адабиётларда 
етарлича ёритилган эмас. Шу туфайли ушбу кўрсаткичлар тизимида мунозарали 
ва такомиллашиши лозим бўлган кўрсаткичлар хам бўлиши мумкин. Шу 

---

46 
Четдан жалб қилинган 
маблағлар билан боғлиқ 
кўрсаткичлар 
Ўз маблағлари билан 
боғлиқ 
кўрсаткичлар 
Мс. холатини 
ифодаловчи 
кўрсаткичлар 
Мс. холатини 
ифодаловчи 
кўрсаткичлар 
Четдан жалб қилинган 
маблағлар билан боғлиқ 
кўрсаткичлар 
Ўз маблағлари билан 
боғлиқ 
кўрсаткичлар 
Умумий кўрсаткичлар 
Мс. самарадорлигини 
ифодаловчи 
кўрсаткичлар 
туфайли биз ушбу бобда кўрсаткичлар тизимини тавсия тариқасида 
бермокдамиз. Булар қуйидаги чизмада ўз аксини топган (2.2-чизма). 
2.2-чизма