U. Radjapov, F. Miraxmedov, G. Shorayeva jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi

3 BOB. SPORT MAKTABLARI VA MARKAZLARI FAOLIYATINI TASHKIL QILISH

1. 
   Iqtidorli sportchilarni tarbiyalashda bolalar va o’smirlar sport maktablarining ahamiyati. Sport maktablarining turlari va ularning Nizomi haqida tushunchalar.
   

2. 
   Ixtisoslashgan va kompleks sport maktablari. Murabbiylar kengashi. Iqtidorli yoshlarni tanlash, qabul qilish tartiblari.
   

3. 
   Olimpiya o’rinbosarlari kollejlari.
   

4. 
   Sport maktablarida ommaviy sport tadbirlarini tashkil qilish. Murabbiylar, tarbiyachilar, xodimlar va sportchilarni rag’batlantirish.
   

5. 
   Sport markazlari va ularning faoliyatlari. Terma jamoalar tuzish, ularning o’quv-yig’inlarini uyushtirishda murabbiylar va sport tashkilotlari rahbarlarining o’zaro hamkorligi.
   

3.1. Iqtidorli sportchilarni tarbiyalashda bolalar va o’smirlar sport maktablarining ahamiyati


Sport maktablarining turlari va ularning Nizomlari haqida tushunchalar

Jahon sport nazariyasi hamda amaliyotida yuqori cho’qqilariga erishish bolalar hamda o’smirlar orasida iqtidorli yoshlarni tanlab olib, ularni tarbiyalab yetishtirishdek murakkab pedagogik jarayon hisoblanadi. Bunday jihatlar O’zbekiston muhitida 30-yillarda ilk bor shakllangan va ijtimoiy-madaniy taraqqiyotning rivojlanishiga ijobiy ta’siri natijasida sport turlari bo’yicha maxsus sport maktablari, sport-internat maktablari tashkil qilingan. Bunday sport maktablarining ijobiy mehnat samaralari tezda namoyon bo’ldi va ular sobiq ittifoq jarayonida mukammalashib, o’z istiqbollarini ta’minladi. Natijada, ularning yaxshi ishlab chiqilgan Nizomlari hozirgi mustaqillik sharoitlarida o’z kuchi va mohiyatini yo’qotmadi.

O’zbekistonda o’tkazilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy, ta’lim-tarbiya

52

sohalaridagi tub islohotlar o’quvchi-yoshlarni sportga jalb etish, ularni kasb-hunarga yo’llash, ijtimoiy mehnat va mudofaa ishlariga layoqatli qilib yetishtirish muammolarini oldinga qo’ymoqda. Bunday ulkan va ulug’vor vazifalarni amalga oshirishda, eng avvalo, umumta’lim maktablari, kollej, litsey, o’rta maxsus va oliy o’kuv muassasalari tomonidan olib borilayotgan turli madaniy va sport tadbirlari muhim ahamiyatga ega. Chunki bu tadbirlarda bolalar va o’smirlarning qobiliyati, qiziqish va ixloslari sinovdan o’tkaziladi.

Soha olimlarining ilmiy tadqiqotlarida bolalar va o’smirlarning jismoniy tayyorgarligi, ularni sport orqali rivojlantirish, iqtidorli bolalarni tanlab sportga jalb etish kabi jihatlar keng mazmun topganligi e’tiborga loyiqdir. Ularning ta’kidlashicha, bolalarni sportga jalb etish, mahoratli sportchilarni tayyorlash va ularning xalqaro sport maydonlarida samarali qatnashishini ta’minlaydi. Eng muhimi esa, o’quvchi-yoshlarning jismoniy jihatdan barkamol o’sishi ta’lim-tarbiyada, o’zlashtirish bo’yicha yuqori natijalarga erishishda, qolaversa, jamiyatimizning qonunlari, tartib-qoidalarini buzishning oldi olinishida muhim rolь o’ynaydi.