276
barcha marshrutlash jadvalining nusxasini uzatadi. Oxir-oqibat, barcha
marshrutizatorlar har xil maqsadli tarmoqlarga qanday yetib borishni
bilishadi.
Garchi
manzillar
marshrutizatorlarga
ma’lumotni
bitta
tarmoqdan boshqasiga yuborish imkonini beradigan bo‘lsa-da, lekin
ularni bitta tarmoqdagi bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga olish uchun
foydalanib bo‘lmaydi. Buni marshrutlash orqali amalga oshirish
kerak, bu marshrutizatorga apparat manzili bo‘yicha asl manzilni
xaritaga tushirish va xaritani kelajakda uzatish uchun foydalaniladigan
jadvalda saqlashga imkon beradi.
Turli xil xabar formatlari marshrutlash
protokollari bilan
belgilanadi. Ushbu xabarlar protokolga tarmoqdagi yangi tugunlarni
topish, ularning ishlayotganligini aniqlash, xato holatlari to‘g‘risida
xabar berish, marshrutlash ma’lumotlarini almashish, ulanishlarni
o‘rnatish va ma’lumotlarni uzatish kabi funksiyalarini bajarish uchun
ishlatiladi.
Ma’lumot uzatish har doim ham oson amalga oshirilmaydi.
Masalan, tugun yoki tarmoq ishlamay qolganligi sababli manzilga
yetib borolmaslik kabi xatolarga olib keladigan sharoitlar yuzaga
kelishi mumkin.
Bu kabi holatlarda, marshrutizator va marshrutlash
protokollari xatoning holati to‘g‘risida xabar berishadi, garchi ular
xatoni tuzatishga urinmasa ham xatolarni tuzatish tarmoq
arxitekturasining boshqa darajalaridagi protokollarga qoldiriladi.
Internetda eng ko‘p ishlatiladigan marshrutlash protokollaridan
ikkitasi – a) marshrutlash ma’lumotlari protokoli va b) dastlab qisqa
yo‘lni ochishdir.
Marshrutlash ma’lumotlari protokoli. Marshrutlash ma’lumotlari
protokolida (Routing information protocol - RIP) ma’lumotni bir
tarmoqdan boshqasiga uzatish yo‘lini tanlash,
manba va qabul
qiluvchi manzil o‘rtasidagi oraliq tugunlar soniga asoslanadi. Eng kam
tugunlardan o‘tuvchi yo‘l har doim tanlanadi. Ushbu masofaviy vektor
algoritmini bajarish juda oson, ammo bugungi tarmoq sharoitida u eng
yaxshi bo‘lmasligi mumkin, chunki u boshqa muhim omillarni,
masalan, tarmoqning kengligi, ma’lumot ustuvorligi yoki tarmoq
turini hisobga olmaydi. Ya’ni, u tezroq yoki ishonchli yo‘llarni
tanlashga to‘sqinlik qilishi mumkin, chunki bu yo‘llarda ko‘proq
tugunlar mavjud.
277
Marshrutlash ma’lumotlari protokolining yana bir cheklanishi
marshrutlash jadvallariga bog‘liq. O‘zgarishlar bo‘ladimi yoki yo‘qmi,
jadval to‘liq yangilanadi va har 30 sekundda qayta chiqariladi; bu
tarmoq ichidagi trafikni oshiradi va xabarlarni etkazib berishga salbiy
ta’sir qiladi.
Bundan tashqari, jadvallar bitta marshrutizatordan
boshqasiga tarqaladi. Shunday qilib, 15 ta tugun bilan ishlaydigan
ichki tarmoq holatida, o‘zgarish boshqa tomonga ma’lum bo‘lishi
uchun 7 daqiqadan ko‘proq vaqt ketadi. Barcha marshrutizatorlar
ichki tarmoq haqida bir xil ma’lumotga ega bo‘lmagani uchun, biron
bir xatolik barcha xabarlar trafigi uchun
beqaror muhitni yaratishi
mumkin.
Dastlab qisqa yo‘lni ochish (Open Shortest Path First - OSPF),
uzatish yo‘lini tanlash tarmoqning holati aniqlanganidan keyingina
amalga oshiriladi, shunda oraliq tugun ishlamay qolsa, uning xizmati
qayta tiklanmaguncha darhol foydalanishdan chiqariladi. Yo‘nalishni
yangilash to‘g‘risidagi xabarlar faqat marshrutlash muhitida
o‘zgarishlar yuz berganda yuboriladi, shu bilan ichki tarmoq ichidagi
xabarlar soni kamayadi va marshrutlash jadvalini to‘liq yubormasdan
xabarlar hajmi kamayadi. Shu bilan birga, Dastlab qisqa yo‘lni ochish
Marshrutlash ma’lumotlari protokoliga qaraganda ko‘proq ma’lumotni
kuzatib borishi sababli xotira sarfi oshadi. Bundan tashqari, o‘tkazish
qobiliyatini tejash eng qisqa yo‘lni hisoblash uchun talab qilinadigan
yuqori protsessor ishlatilishi bilan qoplanadi.
Bunda bosqichma-
bosqich davom ettirish va yo‘l uzunligini orttirish orqali berilgan
manbadan boshqa yo‘nalishlarga eng qisqa yo‘llarni topish mumkin.
Marshrutizator topologik ma’lumotlar bazasini yaratib, ichki
tarmoqdagi har bir manzilga yetib borish uchun barcha turli yo‘llarni
hisoblab chiqadi. Ushbu ma’lumotlar tuzilishi Dastlab qisqa yo‘lni
ochish usuli tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi va ixtiyoriy xatolik
tufayli to‘xtalishlar yuzaga kelganida yangilanadi. Shuning uchun,
marshrutizator shunchaki yo‘lning mavjudligini aniqlash uchun o‘z
topologik ma’lumotlar bazasini tekshiradi va muvaffaqiyatsiz
ulanishni atrofida eng qisqa yo‘l daraxtini yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
