U. R. Xamdamov, dj. B. Sultanov, S. S. Parsiyev, U. M. Abdullayev

sort
dasturini 
in
faylini kirish sifatida qabul qilishga va 
chiqishni 
out
faylga yo‘naltirishga majbur qiladi. Standart xatoliklar 
xabari chiqishi yo‘naltirilmagani uchun, keyin barcha xatolik xabarlari 
ekranga tushadi. Standart kirish moslamasidan ma’lumotlarni 
o‘qiydigan dastur ushbu ma’lumotlarga ma’lum bir ishlov berishni 
amalga oshiradi va natijani filtr deb nomlangan standart chiqish 
oqimiga yozadi. Uchta alohida buyruqdan iborat quyidagi buyruq 
satrini ko‘rib chiqamiz:
sort  temp; head –30 Birinchidan, 
sort
dasturi ishga tushadi, u fayldan ma’lumotlarni 
oladi va natijani 
temp
fayliga yozadi. U o‘z ishini tugatgandan so‘ng, 
qobiq 
head 
dasturni ishga tushiradi, unga 
temp
faylidan standart 
terminal bo‘lgan standart chiqish moslamasiga dastlabki 30 qatorni 
chiqarishni buyuradi. Nihoyat, vaqtinchalik 
temp
fayli o‘chiriladi. 
Shu bilan birga, u butunlay yo‘q qilinadi va endi qayta tiklanmaydi. 
Buyruqlar satrlari ko‘pincha ishlatiladi, bunda buyruqlar satridagi 
birinchi dastur ikkinchi dastur kirish sifatida foydalanadigan natijani 

---

342 
yaratadi. Oldingi misolda buning uchun vaqtinchalik 
temp
fayli 
ishlatilgan. Ammo, Linux tizimi buning oson yo‘lini ta’minlaydi.
Linux universal ko‘p vazifali tizim hisoblanadi. Bitta 
foydalanuvchi bir vaqtning o‘zida bir nechta dasturlardan ularning har 
biri alohida jarayon sifatida foydalanishi mumkin.
Linux Utilitalari 
Linux foydalanuvchi buyruqlar qatori interfeysi (qobiq) ko‘plab 
yordamchi standart dasturlardan tashkil topgan. Ushbu dasturlarni 
quyidagi olti toifaga bo‘lish mumkin:
1.
Fayllar va kataloglarni boshqarish buyruqlari; 
2.
Filtrlar; 
3.
Matn muharrirlari va kompilyatorlar kabi dasturlarni ishlab 
chiqish vositalari; 
4.
Matn protsessorlari; 
5.
Tizim boshqaruvi; 
6.
Har xil. 
9.1- jadval