Тузувчи : Файзуллаева Н

Pragmatik yondashuvni tanlash. Subsidiyalash dasturlari DBOlarning tashkiliy - ma’muriy imkoniyatlariga to‘g‘ri kelishi kerak. YAshirin subsidiyalarni ochiq subsidiyalarga qaraganda samarali nazorat qilish qiyinroq. Ma’muriy xarajatlarni kamaytirish maqsadida ular maksimal oshkora bo‘lishi kerak.

Ijtimoiy sug‘urtalash xarajatlari. Ko‘p mamlakatlarda byudjet xarajatlarining katta qismi jamiyatning eng kam ta’minlangan qatlamlarini himoiyalashga, shu jumladan, qarilik va ishsizlik nafaqalariga to‘g‘ri keladi. Markazlashgan reja xo‘jalik sharoitida davlat korxonalari bevosita yoki bilvosita ijtimoiy sug‘urtalash xarajatlari bir qismini o‘z bo‘yniga olgan. O‘tish davrida bu korxonalarni isloh qilish va ijtimoiy sohadagi majburiyatlarning kamayishi yoki ulardan voz kechishi bilan ishonchli sug‘urtaning ijtimoiy davlat tizimini tuzish masalasi paydo bo‘ladi.

Ijtimoiy himoya tizimi quyidagi asosiy unsurlarni o‘z ichiga oladi:

Aholining eng zarur mahsulotlar xarid qilish qobiliyatini yaxshilash sharoitini ta’minlashga mo‘ljallangan tovarlarga adresli subsidiyalar va naqd pul bilan ustama to‘lovlar.

Ijtimoiy himoya mexanizmlari nafaqalarni, mehnat qobiliyatini yo‘qotish sug‘urtasi, bolalarga qarash bo‘yicha nafaqalarni o‘z ichiga olib, ularning tuzilmasida adreslik va stimullar tizimi qo‘yilgan hamda past daromadli guruhlar uchun ishsizlikning o‘sishi oqibatlarini yumshatuvchi ishsizlik bo‘yicha nafaqalar va jamoat ishlari dasturlari.

Ijtimoiy ta’minot tizimlarini tuzishda asosiy e’tibor ularning adresliligiga va stimullarning mavjudliligiga qaratilishi kerak. Ko‘pgina mamlakatlarda muxtojlik darajasi yo‘q, nafaqalar faqat ayrim guruhlar bilan, masalan, faqat bolalar va qariyalar bilan chegaralangan. Stimullar tizimiga kelsak, uy xo‘jaliklarining daromadlari o‘sgan sari nafaqalar kamaysa, ijtimoiy himoya tizimini moliyalashga byudjet xarajatlari kamayadi. Lekin bunaqa yordam oluvchilar uchun soliqning chegaraviy stavkasi kamaytirilib amalga oshiriladi, bu esa stimullar tizimiga salbiy ta’sir etishi mumkin.