Тузувчи : Файзуллаева Н

 
 
 
18-MAVZU. VALUTA KURSI 
Reja :
 1. Valyuta va jaxon valyuta tizimi tushunchasi
 2. Valyuta bozorini davlat tomonidan tartibga solish usullari
 3. Valyuta kursi va uni belgilovchi omillar 
 4. Xarid kobilyati pariteti. 
 5. Makroiktisodiy siyosatning nominal va real valyuta kurslariga ta’siri 
18.1. Valyuta va jaxon valyuta tizimi tushunchasi 
Xalkaro valyuta munosabatlari pulning xalkaro to‘lov jarayoniga xizmat kilishi jarayonida 
vujudga keladi. U tashki savdo bilan birga paydo bo‘ldi va rivojlanishning uzok yo‘lini bosib 
o‘tdi. Tarix davomida jaxon puli va xalkaro xisob-kitob shakllari o‘zgardi. Bir vaktda valyuta 
munosabatlari axamiyati o‘sdi va ularning nisbatan mustakil darajasi oshdi. Tovarlar, xizmatlar, 
kapitallar va ishchi kuchi xarakati mamlakatdan mamlakatga ko‘chadigan pul massasalari okimi 
yordamida amalga oshadi. Bu xarakatni tartibga solish zarurligi xalkaro valyuta tizimi va jaxon
valyuta tizimlarining shakllanishiga olib keldi. 
Valyuta – keng ma’noda mamlakat pul 
birligini (masalan, so‘m, dollar, marka, funt-sterling va xokazo) anglatadi. Kiska ma’noda 
valyuta atamasi chet davlatlarning pul belgisi ma’nosida ko‘llaniladi. Xar bir milliy bozor 
xususiy milliy valyuta tizimiga ega. 
Milliy valyuta tizimi bazasida jaxon bozori rivojlanishi natijasida tarkib topadigan va 
davlatlararo kelishuvlar bilan mustaxkamlangan xalkaro valyuta munosabatlarini tashkil kilish 
shakli bo‘lgan jaxon valyuta tizimi amal kiladi.
Mamlakatlar o‘rtasida tovar va xizmatlar okimi ko‘paygani sari pul vositalarini 
ayirboshlashi xam tobora oshib boradi, o‘zaro xisob-kitoblardagi nomutanosiblik muammolari 
yuzaga keladi. Bularning barchasi jaxon valyuta tizimining barpo etilishiga ob’ektiv shart-
sharoitlar yaratadi. Uning maksadi - mamlakatlar o‘rtasidagi barcha turdagi bitimlarni amalga 
oshirishni tartibga solishdan va shuningdek, bu ishlarni tezlashtirishdan iborat. Shunday
kilib,