Тузувчи : Файзуллаева Н

of  eksport  (Xp):
  mamlakatning  import  va  eksport  operatsiyalari  bo’yicha  xarajatlar 
o’rtasidagi farq. 
 YAMMni xarajatlar orqali hisoblash formulasini quyidagicha tasvirlash mumkin: 
 
YaIM = S + I + G + Xp 
O’zbekiston  Respublikasida  yaratilgan  YaIMning  foydalanish  (xarajatlarga  ko’ra)  tarkibi 
tahlili (2-jadval) shuni ko’rsatadiki uy xo’jaliklarining iste’mol xarajatlari YaIM tarkibidagi eng 
salmoqli  komponent ekan. Bu ko’rsatkichning YaIMdagi ulushiga ko’ra  
O’zbekiston Rossiya Federatsiyasi, YAponiya va Fransiya davlatlariga yaqin turadi. Yalpi 
jamg’arish,  yoki Yalpi  investitsiyalar ulushi kattaligi bo’yicha ikkinchi komponent bo’lib 2007  
yilda YAIMning    21,3  %ini  (shu  jumladan  asosiy  kapitalga  kiritilgan  investitsiyalar  22,6  %ni,   
zahiralarning  o’zgarishi  -1,3  %  ni  tashkil  etgan.  Taqqoslov  uchun  maqlumotlar  keltiradigan 
bo’lsak[2002  yil  yakunlariga  ko’ra  Yalpi  investitsiyalarning  YaIMdagi  ulushi  Rossiya 
Federatsiyasida 21%ni,  Yaponiyada 17 foizni, Fransiyada 24%ni,  Xitoy Xalq    Respublikasida 
esa   40 foizni tashkil etgan.  
Tovarlar  va  xizmatlarning  davlat  xaridi  YaIMdagi  salmog’i  jihatidan  uchinchi  pog’onada 
bo’lib, 2007 yilda YaIMning 16,7 % ini tashkil etgan. 
Eksport hajmining keskin o’sishi va tashqi savdoda  2004 yilda 1,03 mlrd, 2005 yilda 1,3 
mlrd.,  2006  yilda    qariyib  1.6  mlrd.,  2007  yilda  esa  3.76  mlrd.  AQSh  dollariga  teng  ijobiy 
qoldiqqa  erishilishi  tufayli  sof  eksportning  YaIMdagi  ulushi  ko’tarilib  2005  yilda  7,7  foizni, 
2007  yilda  esa  14.9    foizni    tashkil  etdi.  Jahon  moliyaviy-  iqtisodiy  inqirozi  sharoitida  tashqi 
talabning pasayishi sof eksportning mamlakatimiz YaIMdagi ulushi 2008 yilda 12,8 %ga tushib 
qolishiga olib keldi.