Tuzilishi va xossalari

Oqsillarning tuzilish darajalari va xossalari
Oq s illar to’rt xil q urilis h darajasiga ega. Birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi
va to’rtlamchi. Ko’ rib c hiq ilis hi lo zim bo’ lgan to’rt xil qurilishning har b iri o’ ziga
xos xususiyatga ega. Oqsillarning q urilis h darajalarini o’rganishning asosiy
yo’nalishlari quyidagilardir:
1.Yakka oqs illarning fazoviy q urilis hin i o’rganish;
2.Turli o q s illarning b io lo gik funksiyalarini o’rganish;
3.Yakka o q s illaring funksiyalarning ado etib borish mеxanizmlarini
o’rganish /oqsil molеkulasining ayrim atomlar va atom guruhlari darajasida/.
Oqsillarni birlamchi qurilish darajasi
Polipеp tid zanjiridagi oqsil molеkulasidagi aminokislotalarning tartib b ilan
kеtma – kеt pеptid bog’i orqali jo ylas his higa o q s ilning birlamchi qurilishi dеb
ataladi. Har bir oqsil uchun spetsefik va birdan bir noyob bo’ lgan
amino kis lo talar n ing tartibi o q s ilning birlamchi q urilis hi deb belgilanadi.
H ₂ N – CH – С –ОН + NН- СН – С – ОН → H ₂ N – CH – С – N - СН – СООН + Н ₂ О
СН₃ О Н СН₂ О СН₃ О Н СН₂
NН
NН
Oqsillarning q urilis h darajasining birlamchi q urilis hi oddiy tuzilish his o b lanib , yuqori turg’unlikni birinchi aminokislotaning a – karboksil guruhi va
boshqa ikkinchi aminokislotaning a –amino guruhlari orasidagi kovalеnt pеp tid
bog’lar ta’minlaydi.
Agar pеp tid bog’ hos il bo’lis hid a prolinni yoki gid ro ks ip ro linni imino guruhi
is htiro k etsa u o’zgacha ko’rinis hd a bo’lad i: