Tushuntirish-izoh yozuvi

Asosiy qism.


So’ng o’qituvchi yangi mavzuni og’zaki aytib tushuntira boshladi. Dars orasida o’qituvchi qoshini uchirib, imlab chaqirib guruh sardoriga vazifa berdi. Guruh sardori o’rnidan turib, hech kimga halal bermasdan, proektordan ma’ruza matnini slayd tarzida yozilganini ochib berdi. So’ng o’qituvchi talabalarga mavzuni va reja qismini yozishni aytdilar. Talabalar biz bugun darsga yangilik kiritamiz ya’ni darsga yozmasdan, o’qituvchi talaba faoliyatidan foydalanib, hamkorlikda ishlaymiz va telefondan foydalanishga ham ruxsat beraman.


O'xshamagan


Bu orada o’qituvchi partalarni aylanib chiqib, yurgan holatda mavzuning birinchi rejasini tushuntirib bo’ldi. So’ng savol-javob usulini qo’lladi. Xo’sh talabalar suv yer sharining umumiy hajmini ya’ni 15 mlrd m³ ni tashkil etsa unda suvning umumiy hajmi qancha? chuchuk suvchi? quruqlikchi? Tezlik bilan telefoningizni kankulyatorida hisoblab ko’ringchi? Azizbek ismli talaba: uztoz suvning umumiy hajmi 1350 mln.m³ni tashkil etsa unda ichimlik suvi 41 mln.m² ni tashkil etadida. Dilnoza ismli talabamiz: uztoz quruqlik 146 mln.m². ni tashkil etar ekan. To’g’ri javob berdingiz.
Tabiatda suv doimo aylanma harakatda bo’ladi. Okеan va quruqliklardan suv bug'lanishi natijasida hamda o'simlik va tirik organizmlar suv ajratib chiqarishi hisobiga atmosfеra suv bug'lari bilan to'yinadi. Kondеnsatsiya jarayonlari natijasida suv qaytib еrga tushadi. Shu suvdan 65-75 %-i to'g'ridan to'g'ri okеanlarga tushadi, qolgan qismi esa 146 mln. km2 quruqlikda taqsimlanadi.
Biosfеra suvining hammasi aylanma harakatda ishtirok etmaydi. Uning ma'lum qismi o'simlik, hayvonot, tirik organizmlarda, hamda muzliklarda, qorlarda, tuproq tarkibida saqlanib turadi.


Keyin o’qituvchi ma’ruzaning ikkinchi rejasini tushuntira boshladi. Mavzuni aytib tushuntira turib, kitobining orasidan ko’proq qog’ozlar chiqardi va talabalarga tarqatib berishni Shohlo ismli qizga topshirdi. Talabalar qog’ozga tikilib hayronu lol bo’lib turishganda; talabalar bu interfaol usul hisoblanadi. Buni darsning so’ngida olaman. Bu usul BBB- jadvalidir, unga uchta jadval keltirilgan va siz darsdan olgan bilimlaringizni, tushunchalaringizni qayd qilib borasizlar. Ikkinchi rejani ham tushuntirib bo’lgandan so’ng o’qituvchi darsga chekinish hosil qildi va talabalar hamma telefonini internetini yoqsin biz hozir “glossary”usulidan foydalanamiz deb guruhni ikkiga bo’ldi. Men proektordan rasm qo’yaman siz suvning turlarini ajratasiz rus va ingliz tillarida daftaringizga yozasiz. O’qituvchi ikki guruhga uchtadan qilib rasmlarni bo’ldi va rasmlarning javoblarini oq ranga bo’yab qo’ygan edi. Sizlarga besh minut vaqt beraman. Fozil ismli talabamiz; ustoz maylimi oynalarni ochib qo’ysak?Mayli oching “toza havo tanga davo”deyishadiku, tushunmadim nega issiq kunda galustuk. Darsda bo’yinbog’larni yechib bemalol o’tiring, men xohlamayman siqilib o’tirishingizni. Belgilangan vaqtdan so’ng o’qituvchi, qani hamma ruchkalarni qo’yib proektorga yuzlansinchi!

Chekinish.

	dengiz-okean suvi морская и океанская вода sea- ocean water
	soy va buloq suv речная, родниковая вода, вода с колодца stream, spring and well water
	chuchuk suv титьевая вода po-table water (drinking water)
	qor-yomg'ir suvi снег и дожевая вода snow- rain water
	daryo suvi реки вода river water
	minerallangan suv минеральная вода mineral water

Qani hammaning yozgan javobi to’g’ri ekanmi? Yo’q ustoz bizda bitta xato bor ekan dedi; birinchi guruh. Ikinchi guruh; bizda hammasi to’g’ri ekan. Juda yaxshi javob berdingiz. Vaqtdan nechog’li unumli foydalansangiz, erishgan yutug’ingiz shu qadar zalvorli va o’zingiz saodatda yashashga musharraf bo’lasiz. Xalqimiz “vaqtdan yutgan, baxtdan yutadi” deyishadi. Keyin o’qituvchi mavzuning uchinchi rejasini tushuntira boshladi. Bu orada talabalar berilgan vazifani ham bajarib, ham mavzuni tinglab borishdi.