Tushuntirish-izoh yozuvi

Asosiy qism.
O’qituvchi doskaga mavzu va rejani yozib qo’ydilar so’ng proyektordan ma’ruzani elektronney shaklidagini ochdilar. Talabalar mavzuning hammasini yozishingiz shart emas, asosiy qismlarini yozing men sizga ma’ruzalar matnini fleshkangizga yozib berganman. Ma’ruzani o’g’zaki aytib tushuntirib, ham talabalar proektordan yozib olayotgan bir vaqtda, Shahlo ismli talaba kelinimizni sumkasidan nimadir olib yeyayotganini ko’rib qoldilar. Jahli chiqib dedi; qani o’rningizdan turingchi? Nega dars vaqtida ovqatlanib o’tiribsiz? Oshxonamiz borku? Ruxsat so’rasangiz javob berardimku, hali birinchi paradan qorningiz ochdimi? dedilar. Shunda Shahlo uzr domla boshqa qaytarilmaydi dedi. O’tiring. Biz ham kelin bo’lganmiz, azonlab turib qaynona-qaynotamizni xizmatini qilib, duosini olishga shoshilardik. Axir aytishadiku, oltin olma, duo ol deb. Qarisi bor uyning parisi bor deyishadiku! Mavzuni davom etamiz dedilar so’ng biroz vaqt o’tgach, mavzuning birinchi rejasini tushuntirib bo’ldilar.
“Aqliy hujum” metodidan foydalanib, talabalarga savollar bilan murojaat etdilar; qani aytingchi suvning yumshoqligi necha mg.ekv/l dan bo’lishi lozim? Sardor ismli talabamiz javob berdi: ustoz biz ichadigan ichimlik suvimizning yumshoqligi 4 mg.ekv/l dan oshmasligi lozim;- dedi. Juda to’g’ri javob berdindiz. Agar biz istemol qiladigan suv 4-8 mg.ekv/l dan oshib ketsa, o’rta qattiqlik hisoblanadi. Unda ayting chi juda qattiqlik necha bo’lar ekan? Gulasal ismli talaba qizimiz javob berdilar: ustoz o’zingiz dars orasida suvning xarakteristikasiga baho berayotganingizda 8-12 mg.ekv/l bo’lsa qattiq hisoblanadi dedingiz! Unda 12 mg.ekv/l dan ham yuqori bo’lsa juda qattiq hisoblanar ekanda?- dedi. To’g’ ri javob berdingiz, talabalar agar kim uyida iste’mol qilayotgan suvingizning qattiqligini bilmoqchi bo’lsangiz olib keling tekshirib ko’ramiz. Talabalar: ustoz olib kelish mumkinmi? Biz hovli uyda turamiz va kachalka krandan foydalanamiz, hech hali tekshirib ko’rmagan ekanmizda, keyingi darsda olib kelaman- dedi Baxrom ismli talabamiz. Talabalar yer osti suvlarning qattiqligi yеr yuzasidagi suvlarga nisbatan yuqoridir. Ichimlik suvni qattiqligi standart bo'yicha 7 mg ekv/`l-ga tеng o'lishi kеrak. Ishlab-chiqarish jarayonlarida, masalan; bug' qozonlarida, suv bilan qayta ta'mirlash tarmoqlarida, sеllyuloza va boshqa tеxnologik jarayonlarda qattiq suvni ishlatib bo'lmaydi.
So’ng Muslima opa mavzuning ikkinchi rejasini tushuntira boshladi, talabalar lozim deb topgan qismini yozib bordilar. Shu vaqtda Abror ismli talabamiz yonidagi o’rtog’iga tinmay gapirayotgan edi, o’qituvchi ko’rib qoldi va maqol keltirib o’tdilar: “yoshlikda olingan bilim, toshga o’yilgan naqsh kabidur”. Talaba ustozidan so’ragan ekan: - ustoz o’g’irlab bo’lmaydigan bitmas-tuganmas boylik nima? Ustoz dedi: eng makkor o’g’rilar ham o’g’irlay ololmaydigan bitmas – tuganmas boylik aql, bilim va odobdir” deb, mavzuni davom etdilar. Mavzuning ikkinchi qismini tushuntirib bo’lgandan so’ng, talabalarni to’rt guruhga bo’ldilar.