«turon-iqbol»

Ilk qadam
labalar ham domla ham hayron, nima bo‘lganiga tushunolmay 
qolishdi. Bu tushunarsiz vaziyatga kimdir izoh berishi kerak edi. 
Va bu ishni vaziyatni to‘g‘ri tushunib turgan Gulhayoning yaqin 
dugonasi qildi. “Domla... uning ukasi... og‘ir kasallik bilan ku-
rashib shifoxonada yotibdi. Oqqon emish...“
Gulhayo esa zinalardan yugurib pastga tushar, qayerga, nima 
maqsadda ketayotganligini bilmasdi. Tilida faqat bir so‘zni tak-
rorlardi “Aytmayman, aytmayman, hech qachon aytmayman”. 
Miyasida esa hikoyaning oxiri so‘zma-so‘z aylanardi: “Voy jiga-
rim-ov... suyangan tog‘im-ov... qalqonimooooov”.
SOVG‘A
Akam bilan meni ko‘rganlar egizak ekanligimizga ishonish-
maydi. Chunki biz bir-birimizga o‘xshamaymiz. Kattalarning 
aytishicha esa, bolaligimizda ikki tomchi suvdek bo‘lgan ekan-
miz. Bitta bog‘cha, maktab, litseyda o‘qidik. Qiziqishlarimiz 
ham bir bo‘lgani uchun bitta institutga o‘qishga kirdik. Bun-
dan ota-onamning boshi ko‘klarga yetdi. Xullas, biz aka-singil 
doim birgamiz. Faqat shu narsagina olislarda qolgan oilamni 
sog‘inganimda yupanch bo‘la oladi. Ayniqsa, bugun tug‘ilgan 
kunimda oilamning qadri bilindi. Har yili shu kun dadamlar biz 
egizaklarga bir xil sovg‘a berardilar. Sovg‘alar bir-biridan faqat 
rangi bilan farq qilardi. Onam esa erta tongdan akam bilan men 
yaxshi ko‘radigan shokoladli tort pishirardilar… Bugun birinchi 
marta, bu kunni oilamdan uzoqda kutib olyapman. Kayfiyatim 
yo‘qligini akamdan yashirishga urinib hazil-huzullar qilsam ham, 
qayoqda, darrov sezdilar.
– Zuhra, bilasan qiz bolaga sovg‘a tanlolmayman. Yana sen 
o‘lguday injiq qizsan.
– Sizga o‘xshayman-da akajon, – deyman kulishga urinib.
– Xo‘p bo‘pti. Yur sen o‘zingga sovg‘a tanlashda menga 
yordamlashvor, – deydi akajonim ham hazil qilib. Sovg‘alar 

---

65
Ilk qadam
do‘koniga kiramiz. Ochig‘i yaltur-yultur turfa xil sovg‘alarning 
hech biri ko‘nglimni yoritolmadi. Akam buni ham sezdi. Keyin 
kitob do‘koniga olib bordilar-da:
– O‘zingga yoqqanini tanla “kitob qurti”, – dedilar. Kitob 
qurti nima ekanligini biz ikkimiz ham bilmaymiz. Akamni koyi-
shida ham mehr bordek. Do‘konni beparvogina aylanib chiqdim. 
Akam ham qiziqlar. “O‘zing uchun sovg‘a tanla” deb meni 
yolg‘iz qoldirib ketdila-a? Men bo‘lsam, allaqachon sovg‘a olib 
qo‘yganman. Oradan ancha vaqt o‘tib akam yonimga keldi. Biz 
so‘zsiz do‘kondan chiqib ketdik. Ijarada turgan uyimizga yaqin-
lashganimda akam sumkasidan zarqog‘ozga o‘rog‘liq nimanidir 
olib,
– Bu senga. Ol, – dedilar. Zalvoridan og‘irgina kitob ekan-
ligini sezdim.
– Rahmat, – deya oldim negadir tomog‘imga bir nima 
tiqilib. 
– “Kitob qurtiga” kitobdan boshqa yana nima yoqishini 
bilmadim, – dedi akam mehr bilan. Men ham akam uchun 
tayyorlab qo‘ygan, ertalabdan buyon portfelimda ko‘tarib yurgan 
sovg‘amni oldim.
– Bu esa sizga, akajon, – deb uzatdim.
– Voyy, mengami? – deb astoydil hayron bo‘ldilar akam, 
– kutmagandim, kutmagandim, – deya gapni yana hazilga bur-
dilar. Biz hazil-huzul va uzoq tortishuvlardan so‘ng sovg‘alari_
mizni birga ochadigan bo‘ldik. Men zarqog‘ozni avaylab ochib, 
hayratda qoldim. Boyadan beri hazillashib, turgan akam ham 
so‘zsiz qotgan. Biz ikkimiz, bir-birimizga bir xil kitob sovg‘a 
qilgan ekanmiz. Meni yuragim allanechuk bo‘lib ketdi. O‘shan-
da tushunib yetdimki, kim nima deyishidan qat’i nazar biz bir 
xil ekanmiz. 

---

66