Turli hil komponentli sistemalarning yuqori bosim va haroratdagi holat diagrammalarini talqini. Reja Kirish Asosiy qism I bob

1.4. Barqaror kimyoviy birikma hosil qiluvchi nonizomorf ikki komponentli tizimlar
Ikkilik tizimlarning tarkibiy qismlari bir-biri bilan kimyoviy birikmalar hosil qilishi mumkin. Bunday tizimlarning erituvchanlik diagrammasining shakli kimyoviy birikmalar soniga, ularning barqarorligiga va alohida komponentlar bilan o'zaro eruvchanlik qobiliyatiga bog'liq.
Shaklda. 5, A va B komponentlarida qattiq shaklda erimaydigan barqaror kimyoviy birikma S hosil qiluvchi A va B komponentlar tizimi uchun odatiy erish diagrammasini ko'rsatadi . Bu qattiq erimaydigan komponentlar bilan ikki komponentli tizimlarning ikkita diagrammasi ( T _A E ₁ S va S E ₂ T _{B )} birikmasidir.
Tizimning turli faza holatlariga mos keladigan maydonlar diagrammada belgilangan. T _A E ₁ SE ₂ T _B suyuqlanish chizig'idan yuqorida bir fazali tizim suyuqlik holatida bo'lib, ikki o'zgaruvchan ( ).
C nuqtada maksimal bo'lib, uning tabiati kimyoviy birikmaning barqarorligiga bog'liq. Agar maksimal aniq ifodalangan bo'lsa (cho'qqi keskin bo'lsa), u holda eritmalar paytida birikmalar ajralmaydi (ular mos ravishda, ya'ni parchalanmasdan eriydi).
Erish paytida birikma qancha ko'p dissotsiyalanadi, maksimal yuqori bo'ladi. S nuqtasi yangi birikma S ( T_S ) ning erish nuqtasini va uning tarkibini S ning maksimal qismini kompozitsion o'qiga ( n ) proyeksiyalash orqali aniqlash imkonini beradi . Sovutish egri chiziqlari shakli faza qoidasiga mos keladi.

5-rasm. Barqaror kimyoviy birikma hosil bo`ladigan izomorf bo`lmagan ikki komponentli sistemaning erish sxemasi.
a - diagramma;
b – sovutish egri chiziqlari

1.4.Beqaror kimyoviy birikma hosil qiluvchi nonizomorf ikki komponentli tizimlar

Erish diagrammasi hatto erish nuqtasidan past haroratda parchalanadigan (dissociatsiyalanadigan) bunday kimyoviy birikmaning hosil bo'lishini qayd etishi mumkin (7-rasm). Bunday erish bilan hosil bo'lgan birikmaning erish haroratiga mos keladigan maksimal qiymat yo'q AxBy . EC egri chizig'ining davomi bilan yangi birikma A _X B _Y ning kompozitsion chizig'ini kesib o'tish natijasida olingan K nuqtasida kuzatilishi kerak edi . Shuning uchun ba'zan bunday diagrammalar yashirin maksimalga ega bo'lgan holat diagrammalari deb ataladi.
A va B komponentlari sxema bo'yicha erish nuqtasidan oldin ham yo'q qilinadigan beqaror kimyoviy birikma hosil qilsin:
,
bu erda A va B tizim komponentlari;
x va y - stexiometrik koeffitsientlar.
Bunday birikmalarning xususiyatlari ularning tarkibiga kiritilgan komponentlarning xususiyatlaridan farq qiladi. Buning sababi, komponentlar bir-biri bilan kuchli kimyoviy o'zaro ta'sirga kirishadi va buning natijasida ularning kristall panjarasining kristallarini hosil qiladi. Bu har xil turdagi ulanishlar bo'lishi mumkin. Masalan, Mg ₂ Si , Mg ₃ P ₂ : CuCl ∙ 2 KCl va boshqalar.
Umuman olganda, A va B komponentlari bir vaqtning o'zida turli xil kimyoviy barqarorlikdagi bir nechta kimyoviy birikmalarni hosil qilishi mumkin.
Keling, tizimda bitta beqaror kimyoviy birikma hosil bo'lgan eng oddiy holatni ko'rib chiqaylik (7-rasmga qarang).
DECF chizig'i likvidatsiya chizig'idir.
OEL va Cmt _C liniyalari solidus chiziqlaridir.
To'g'ri chiziq OEL evtektik tarkibi E ning kristallanish haroratiga mos keladi.
E tarkibidagi evtektik suyuqlik A komponentiga nisbatan ham , kompozitsiyalari evtektik suyuqlik tarkibining qarama-qarshi tomonlarida joylashgan yangi birikma A _X B _Y ga nisbatan to'yingan_.
Natijada, t _E haroratda ikkala A komponentining ham, A _X B _Y birikmasining bir vaqtning o'zida kristallanishi sodir bo'ladi .

7-rasm. Beqaror kimyoviy birikmaga ega bo'lgan izomorf bo'lmagan tizimning holat diagrammasi (a) va mos keladigan sovutish egri chiziqlari (b).