Turkmen dilinin

psihologik  hadysadyr. 

Olar  ynsanlaryň 

özara  pikir  alyşmak, 

düşünişmek,  soramak,  habar  bermek,  buýruk  üçin  çykarýan  seslerdir,  ýagny 

jemgyýetçilik hadysadyr.

Çekimli we çekimsiz seslerimiz üç tarapdan öwrenilýär:

1.Anatomiýa-fiziologik taýdan. 

Çekimli  we  çekimsiz  seslerimiz,  olaryň 

aýratynlyklary  gep  organlarymyzyň  işi  nukdaýnazardan  öwrenilýär.Muňa 

fiziologik fonetika 

diýilýär.  Munda  sesleri  aýtmakda  gep  organlarymyzyň  işi 

öwrenilýär.  Dodak  çekimlileri  giň  çekimliler,  dar çekimliler,  alynky  hatar,yzky 

hatar  çekimlileri,  aşaky,ortaky,ýokarky  galyş  çekimlileri,  dodak  çekimsizleri, 

dilujy,  dilorta,  dilardy  çekimsizler,  agyz  ýolly  we  burun  ýolly  çekimsizler 

fiziologik  fonetikanyň adalgalaiydyr.