Turkmen dilinin

T,d 

dilujy  dişdüýbi, 

k,g,ň  -  

dilardy  yzky  kentlewük  çekimsizlerdir  -  

r

 

dilujy, titreýji, I -  dilujy gapdal çekimsizlerdir.

Çekimli  sesler  agyz  boşlugyndan  päsgelçiliksiz 

çykyp  gidýärler. 

Çekimsizler  aýdylanda  işjeň  we  işjeň  däl  gep  organlarynyň  biri  -  birine 

degýändigi ýa-da aralykda yşgalaň galýandygy  taýdan tapawutlanýarlar.

1)Degşikli-zarply çekimsizler.

2)Degşiksiz-süýkeş çekimsizler.

Gep  organlary biri-birine  degen ýagdaýynda,ses  olary  zarp  bilen böwsüp 

çykýar.  Şonuň  üçin 

k,  p,  t,  ç,  d,  n,  1... 

seslerine 

degşikli-zarply  çekimsizler

diýilýär.

Gep  organlary  degişmese,aralykda yş  galsa,  ses  süýkenip  çykýar. 

S, z,  ş,

h...ýaly 

seslere  degşiksiz  -yşgalaňly-süýkeş 

çekimsizler  diýilmegi  şonuň 

üçindir.

Her  diliň  sesleriniň  özüne  mahsus  aýdylyşy-artikulýasion  özboluşlygy 

bolýar.

10

---

Rus çagalarynyň türkmen diliniň