Turk bo'lish qiyin chunki dunyo bilan urishasan, ammo Turk bo'lmaslik yanada qiyin chunki Turklar bilan urishasan????



Download 11,23 Kb.
Sana13.01.2022
Hajmi11,23 Kb.
#358150
Bog'liq
Yanicharlar (tu-WPS Office


Turk bo'lish qiyin chunki dunyo bilan urishasan, ammo Turk bo'lmaslik yanada qiyin chunki Turklar bilan urishasan🔥

Yanicharlar (turkcha — yangi qoʻshin) — Usmonli turk imperiyasida davlat xazinasidan maosh olib turgan muntazam piyoda qoʻshinlar. 14-asrda Turkiya sultoni Murod I davrida tuzilgan. Dastlab asirga tushgan oʻspirinlardan, soʻng Usmonli turk imperiyasining xristian aholisi orasidan zoʻrlik bilan olingan askarlardan iborat boʻlgan. Sipohiy va otliq qoʻshinlar bilan birga Ya. turk qoʻshinining asosini tashkil etgan. 1826 yil 15 iyunda ular Sulton Mahmud II ning harbiy islohotlariga qarshi fitna uyushtirishgan, fitna bostirilgach, Ya. butunlay tugatilgan.

Islom sherlari" - Yangichilar

Yangisariylar (tur. Yeniçeri (yenicheri) - yangi jangchi) - 1365-1826 yillarda Usmonli imperiyasining doimiy piyoda qo'shinlari. Yangisariylar Sipaxlar va Akinji (otliqlar) bilan birgalikda Usmonli imperiyasida armiyaning asosini tashkil etdilar. Ular kapykula polklarining bir qismi edi (Sultonning shaxsiy gvardiyasi, u qullar va mahbuslardan iborat edi). Yanisariy qo'shinlari shtatda politsiya va jazo funktsiyalarini ham bajargan.

Yanissariy piyoda askarlari 1365 yilda Sulton Murod I tomonidan 12-16 yoshdagi nasroniy yoshlaridan tuzilgan. Asosan armiya tarkibiga armanlar, albanlar, bosniyaliklar, bolgarlar, yunonlar, gruzinlar, serblar yozilgan, ular keyinchalik islom an'analarida tarbiyalangan. Rumeliyada yollangan bolalar Anadoludagi turk oilalarida va aksincha tarbiyalangan.

Yangisariylardagi bolalar to'plami ( devshirme - qon solig'i) imperiyaning nasroniy aholisining vazifalaridan biri edi, chunki bu hokimiyat organlariga feodal turk qo'shiniga (sipaxlarga) qarshi muvozanat yaratishga imkon berdi.

Yangisariylar Sultonning qullari hisoblanib, barak-monastirlarda yashagan, ularga dastlab uylanish (1566 yilgacha) va dehqonchilik bilan shug'ullanish taqiqlangan. Vafot etgan yoki vafot etgan Yanissarining mulki polkning mulkiga aylandi. Harbiy san'atdan tashqari, yangischilar xattotlik, huquqshunoslik, ilohiyot, adabiyot va tillarni o'rganishgan. Yarador yoki keksa ishchilar pensiya olishdi. Ularning aksariyati fuqarolik martabasiga erishgan.

1683 yilda yangischilar ham musulmonlardan yollana boshladilar.

Ma'lumki, Polsha turk armiyasi tizimini nusxa ko'chirgan. Polsha-Litva Hamdo'stligi armiyasida, turkiy modelga ko'ra, ko'ngillilar tarkibidan o'zlarining janisariy birliklari tuzilgan. Qirol Avgust II o'zining shaxsiy yangi gvardiya qo'riqchisini yaratdi.

Xristian yangisarilarining qurollanishi va formasi ranglari turlicha bo'lgan holda turkiy namunalarni, shu jumladan turk modelidagi harbiy davullarni to'liq nusxa ko'chirdi.

XVI asrdan boshlab Usmonli imperiyasining yangisarlari bir qator imtiyozlarga ega edilar. xizmatdan bo'sh vaqtlarida turmush qurish, savdo va hunarmandchilik bilan shug'ullanish huquqini oldi. Yangischilar sultonlardan ish haqi, sovg'alar oldilar va ularning qo'mondonlari imperiyaning eng yuqori harbiy va ma'muriy lavozimlariga ko'tarildilar. Yangisar garnizonlari nafaqat Istanbulda, balki Turkiya imperiyasining barcha yirik shaharlarida ham joylashgan edi. XVI asrdan beri. ularning xizmati irsiy bo'lib qoladi va ular yopiq harbiy kastaga aylanadi. Sultonning qo'riqchisi sifatida yangischilar siyosiy kuchga aylanib, ko'pincha siyosiy fitnalarga aralashib, keraksizlarni ag'darib, o'zlariga kerak bo'lgan sultonlarni taxtga o'tirishgan.

Yangisariylar maxsus kvartiralarda yashab, ko'pincha isyon ko'tarishgan, tartibsizliklar va yong'inlar uyushtirgan, sultonlarni ag'darishgan va hatto o'ldirishgan. Ularning ta'siri shunchalik xavfli bo'lib qoldiki, 1826 yilda Sulton Mahmud II yangischilarni mag'lubiyatga uchratdi va butunlay yo'q qildi.

Usmonlilarning to'rtta poytaxti

Usmonli imperiyasi o'zining mavjud bo'lgan butun tarixi davomida to'rtta poytaxtni o'zgartirdi:

Segut (Usmonlilarning birinchi poytaxti), 1299-1329;

Bursa (sobiq Vizantiya qal'asi Brus), 1329–1365;

Edirne (sobiq Adrianopol shahri), 1365-1453;

Konstantinopol (hozirgi Istanbul shahri), 1453-1922.

Ba'zan Bursa shahri Usmonlilarning birinchi poytaxti deb nomlanadi, bu xato deb hisoblanadi.

Imperiyaning etti davri

Tarixchilar Usmonli imperiyasi davrini ettita asosiy davrga ajratadilar:

Usmonli imperiyasining tashkil topishi (1299-1402) - imperiyaning dastlabki to'rt sultoni: Usmon, Orxon, Murod va Boyazid hukmronligi davri.

Usmonli interregnum (1402-1413) - bu 1402 yilda Usmonlilar Angora jangida mag'lub bo'lganidan va Sulton Bayezid I va uning rafiqasi Tamerlanda asirlikda bo'lganidan keyin boshlangan o'n bir yillik davr. Bu davrda Bayazid o'g'illari o'rtasida hokimiyat uchun kurash olib borildi, undan Mehmed I ning eng kichik o'g'li Chelebi faqat 1413 yilda g'olib chiqdi.

Usmonli imperiyasining yuksalishi (1413-1453) - Sulton Mehmed I, shuningdek uning o'g'li Murod II va nabirasi Mehmed II hukmronligi davri bo'lib, u Konstantinopolni bosib olish va "Fotih" (Fath) laqabini olgan Vizantiya imperiyasini Mehmed II tomonidan yo'q qilish bilan yakunlandi.

Usmonli imperiyasining o'sishi (1453–1683) - Usmonli imperiyasi chegaralarining asosiy kengayish davri. U Mehmed II, Sulaymon I va uning o'g'li Selim II hukmronligi davrida davom etdi va Mexmed IV (jinni Ibrohim I ning o'g'li) davrida Vena jangida Usmonlilarning mag'lubiyati bilan tugadi.

Usmonli imperiyasining turg'unligi (1683-1827) - 144 yil davom etgan davr, xitoyliklarning Vena urushida g'alaba qozonganidan so'ng boshlanib, Usmonli imperiyasining Evropa erlaridagi istilolari abadiy tugadi.

Usmonli imperiyasining tanazzuli (1828-1908) - bu davr Usmonli davlatining ko'p sonli hududlarini yo'qotish bilan tavsiflanadi.

Usmonli imperiyasining qulashi (1908-1922) - Usmonli davlatining so'nggi ikki sultoni, birodarlar Mehmed V va Mehmed VI hukmronligi davri, bu davlatning boshqaruv shakli konstitutsiyaviy monarxiyaga aylangandan keyin boshlanib, Usmonli imperiyasi mavjudligining to'liq to'xtashiga qadar davom etdi (davr Usmonlilarning birinchi Ispaniyadagi ishtirokini qamrab oladi) jahon urushi).

Usmonli imperiyasining qulashining asosiy va eng jiddiy sababi, tarixchilar Antanta mamlakatlarining yuqori darajadagi insoniy va iqtisodiy resurslari sabab bo'lgan Birinchi Jahon urushidagi mag'lubiyat deb atashadi.

Usmonli imperiyasi mavjudligining tugagan kuni 1922 yil 1-noyabr deb ataladi, unda Turkiya Buyuk Milliy Majlisi sultonlik va xalifalikni ajratish to'g'risidagi qonunni qabul qildi (u holda sultonlik bekor qilindi). 17-noyabr kuni ketma-ket 36-o'rinni egallagan Usmonlilarning oxirgi monarxi Mehmed VI Vahiddin Istanbuldan Malayya jangovar kemasi bilan Istanbulni tark etdi.

1923 yil 24-iyulda Lozanna shartnomasi imzolandi, unga ko'ra Turkiyaning mustaqilligi tan olindi. 1923 yil 29 oktyabrda Turkiya respublika deb e'lon qilindi va keyinchalik Otaturk nomi bilan tanilgan Mustafo Kamol uning birinchi prezidenti etib saylandi.

Tugra hukmdorning shaxsiy belgisi sifatida

Tugra (togra) - hukmdor (sulton, xalifa, xon) ning ismi va unvonini o'z ichiga olgan shaxsiy belgisi. Ulubei Orxan I davridan boshlab, siyohga botirilgan xurmo nushasini hujjatlarga qo'llagan, Sultonning imzosini unvoni va otasining unvoni tasviri bilan o'rab olish, barcha so'zlarni maxsus xattotlik uslubida birlashtirish - xurmo bilan uzoqdan o'xshashlikni olish odat tusiga kirgan. Tugra dekorativ arab yozuvi shaklida shakllangan (matn arab tilida emas, balki fors, turkiy va boshqalarda ham bo'lishi mumkin).

Tugra barcha davlat hujjatlariga, ba'zan tanga va masjidlar darvozalariga joylashtirilgan.

Usmonli imperiyasida tugralarni qalbakilashtirish uchun o'lim jazosi tayinlangan.

Fransiya milliy kutubxonasi arxividagi eng chiroyli imzo turk sultoni Sulaymonga tegishli ekanini ma’lum qildi.



“FMKdagi eng chiroyli imzo qaysi? Sulaymon Birinchi Fratsiskka yozgan maktubdagi tug‘ro”, – deyiladi kutubxonaning Tvitterdagi sahifasida.

“Men sultonlarning sultoni, hoqonlarning hoqoni, hukmdorlarga toj bergan Allohning yerdagi soyasi...” deb boshlanuvchi maktub 1526 yilda yozilgan.
Download 11,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish